Przegląd Geograficzny (2020) vol. 92, iss. 1
Frost weathering of selected Tatra rocks in the light of laboratory tests
Przegląd Geograficzny (2020) vol. 92, iss. 1, pp. 19-39 | 
Full text
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.1.2
Abstract
Wietrzenie mrozowe jest jednym z rodzajów wietrzenia fizycznego. Celem opracowania jest poznanie zróżnicowania tempa i przebiegu wietrzenia mrozowego oraz tempa i rozmiarów odpadania materiału ze ścian skalnych na podstawie badań terenowych i laboratoryjnych. Zróżnicowanie typów skał tatrzańskich, skład mineralny, ich uszczelnienie, zróżnicowana nasiąkliwość, porowatość decydują o przebiegu procesu, odmiennych efektach i produktach wietrzenia. Skutkiem wietrzenia jest rozluźnianie i stopniowe rozdrabnianie skały na mniejsze fragmenty. Próbki skalne, przeznaczone do badań laboratoryjnych reprezentowały utwory różnego wieku i różnych jednostek geologicznych Tatr Zachodnich. Przeprowadzone badania laboratoryjne symulują procesy zachodzące w warunkach naturalnych pozwalają na analizę cech fizycznych skał. Na podstawie wyliczonego wskaźnika wietrzenia mrozowego wyznaczono skały o najmniejszej i największej odporności na wietrzenie mrozowe.
Na znaczną odporność badanych skał tatrzańskich wpływa niewielka porowatość otwarta, niska nasiąkliwość i zwięzłość skał, dobre wysortowanie ziaren skalnych, małe spękanie prób w stanie wyjściowym, obecność spoiwa zapełniającego niemal całkowicie pory skalne.
Wpływ tekstury na rozpad skał nie został zaobserwowany, natomiast występowanie żył mineralnych w skale, determinuje ich sposób rozpadu, co miało miejsce w próbach zlepieńca drobnoziarnistego.
Keywords: wietrzenie mrozowe, Tatry Zachodnie, symulacja laboratoryjna
[ewalubera@uj.edu.pl], Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej
[pawelkrzaklewski@uj.edu.pl], Uniwersytet Jagielloński,Stacja Naukowa Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej
Citation
APA: Lubera, E., & Krzaklewski, P. (2020). Wietrzenie mrozowe wybranych skał tatrzańskich w świetle badań laboratoryjnych. Przegląd Geograficzny, 92(1), 19-39. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.1.2
MLA: Lubera, Ewa and Krzaklewski, Paweł. "Wietrzenie mrozowe wybranych skał tatrzańskich w świetle badań laboratoryjnych". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 1, 2020, pp. 19-39. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.1.2
Chicago: Lubera, Ewa and Krzaklewski, Paweł. "Wietrzenie mrozowe wybranych skał tatrzańskich w świetle badań laboratoryjnych". Przegląd Geograficzny 92, no. 1 (2020): 19-39. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.1.2
Harvard: Lubera, E., & Krzaklewski, P. 2020. "Wietrzenie mrozowe wybranych skał tatrzańskich w świetle badań laboratoryjnych". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 1, pp. 19-39. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.1.2