Przegląd Geograficzny (2019) tom 91, zeszyt 1

Sezonowa i wieloletnia zmienność niektórych elementów klimatu w Tatrach i Karkonoszach w latach 1951–2015

Krzysztof Błażejczyk

Przegląd Geograficzny (2019) tom 91, zeszyt 1, s. 41-62 | Full text
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.1.2

Streszczenie

W ostatnich dekadach XX w. i na początku XXI w. obserwuje się w skali globalnej znaczący wzrost temperatury powietrza. W odniesieniu do pozostałych elementów klimatu informacje są rozbieżne. Na przykład, relacjonowany jest wzrost opadów lub ich zmniejszanie. Brak jest praktycznie informacji, czy i w jakim stopniu zmieniają się wilgotność powietrza i prędkość wiatru. Obszary górskie są miejscami szczególnie wrażliwymi na zmiany klimatu. Dlatego też w opracowaniu tym podjęto próbę porównania sezonowych i wieloletnich zmian niektórych elementów klimatu i wskaźników klimatycznych w polskich wysokich górach (Tatry i Karkonosze) w latach 1951–2015. Stwierdzono szereg podobieństw i różnic klimatycznych pomiędzy badanymi pasmami, zwłaszcza w odniesieniu do gradientów wysokościowych temperatury powietrza (gradient średniej rocznej temperatury powietrza wynosi -0,53°C w Tatrach i -0,55°C na 100 m wzniesienia w Karkonoszach)1 i pokrywy śnieżnej (10 cm/100 m w Tatrach i 12 cm/100 m w Karkonoszach). Opady atmosferyczne cechują się gradientem wysokościowym 38 mm/100 m w Karkonoszach i 53 mm/100 m w Tatrach. Stwierdzono także podobieństwa i różnice tempa zmian różnych elementów klimatu w analizowanym wieloleciu. W przypadku średniej rocznej temperatury istotny trend zmian wynosi w obydwu pasmach około 0,3°C na 10 lat. W większości przypadków zmiany charakterystyk opadowych oraz dotyczących pokrywy śnieżnej są nieistotne statystycznie.

Słowa kluczowe: klimat, zmiany klimatu, Tatry, Karokonosze

Krzysztof Błażejczyk [k.blaz@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland

Cytowanie

APA: Błażejczyk, K. (2019). Sezonowa i wieloletnia zmienność niektórych elementów klimatu w Tatrach i Karkonoszach w latach 1951–2015. Przegląd Geograficzny, 91(1), 41-62. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.1.2

MLA: Błażejczyk, Krzysztof. "Sezonowa i wieloletnia zmienność niektórych elementów klimatu w Tatrach i Karkonoszach w latach 1951–2015". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 1, 2019, pp. 41-62. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.1.2

Chicago: Błażejczyk, Krzysztof. "Sezonowa i wieloletnia zmienność niektórych elementów klimatu w Tatrach i Karkonoszach w latach 1951–2015". Przegląd Geograficzny 91, no. 1 (2019): 41-62. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.1.2

Harvard: Błażejczyk, K. 2019. "Sezonowa i wieloletnia zmienność niektórych elementów klimatu w Tatrach i Karkonoszach w latach 1951–2015". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 1, pp. 41-62. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.1.2