Przegląd Geograficzny (2021) tom 93, zeszyt 3
Porównawcza ocena programów analizy żywotności populacji (PVA) w rankingu scenariuszy przekształceń krajobrazu
Przegląd Geograficzny (2021) tom 93, zeszyt 3, s. 365-385 | 
Full text
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.3.3
Streszczenie
Jednym z głównych narzędzi stosowanych przy podejmowaniu decyzji w ochronie przyrody jest analiza żywotności populacji (Population Viability Analysis, PVA). Dostępne programy PVA znacznie różnią się liczbą wymaganych szczegółowych danych demograficznych i siedliskowych oraz założeniami dotyczącymi dynamiki populacji. Dlatego przeprowadziliśmy analizę porównawczą różnych programów PVA opierającą się na rankingu scenariuszy zagospodarowania krajobrazu i ich wpływu na populacje ropuchy paskówki Bufo calamita w centralnej Polsce. Wykorzystaliśmy alternatywne scenariusze zagospodarowania doliny Wisły i programy reprezentujące różne podejścia do analizy żywotności populacji: modele siedliskowe i modele dynamiki metapopulacji (RAMAS GIS, VORTEX, META-X i LARCH). Rankingi scenariuszy, uzyskane w modelach siedliskowych na podstawie pojemności siedliska były jednakowe, różniły się jednak oceną struktury badanej metapopulacji paskówki. Analiza wyników wykazała różnice w wartościach różnych miar żywotności metapopulacji paskówki, potwierdzając, że absolutne wartości generowane przez pojedynczy model powinny być traktowane ze szczególną ostrożnością. Pomimo tych różnic, kolejność scenariuszy w rankingu była jednakowa we wszystkich modelach dynamiki metapopulacji i nie wykazywała wrażliwości na błędy wartości poszczególnych parametrów. Ocena wyników wszystkich modeli pozwala stwierdzić, iż ranking scenariuszy jest metodą wysoce skuteczną. Przyszli użytkownicy PVA powinni świadomie decydować o użyciu co najmniej dwóch programów, a wnioski oparte na wynikach więcej niż jednego modelu powinny mieć większą wartość przy podejmowaniu decyzji.
Słowa kluczowe: analiza żywotności populacji, Dolina Wisły, scenariusze przekształceń krajobrazu, modele metapopulacyjne, modele siedliskowe, ropucha paskówka
[kamila.w.franz@gmail.com], Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Wydział Biologii i Nauk o Środowisku; UFZ, Helmholtz Centre for Environmental Research – UFZ, Department of Ecological Modelling
[j.romanowski@uksw.edu.pl], Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Wydział Biologii i Nauk o Środowisku
[karin.johst@ufz.de], UFZ, Helmholtz Centre for Environmental Research – UFZ, Department of Ecological Modelling
[volker.grimm@ufz.de], UFZ, Helmholtz Centre for Environmental Research – UFZ, Department of Ecological Modelling; University of Potsdam, Institute for Biochemistry and Biology
Cytowanie
APA: Franz, K., Romanowski, J., Johst, K., & Grimm, V. (2021). Porównawcza ocena programów analizy żywotności populacji (PVA) w rankingu scenariuszy przekształceń krajobrazu. Przegląd Geograficzny, 93(3), 365-385. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.3.3
MLA: Franz, Kamila W., et al. "Porównawcza ocena programów analizy żywotności populacji (PVA) w rankingu scenariuszy przekształceń krajobrazu". Przegląd Geograficzny, vol. 93, no. 3, 2021, pp. 365-385. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.3.3
Chicago: Franz, Kamila W., Romanowski, Jerzy, Johst, Karin and Grimm, Volker. "Porównawcza ocena programów analizy żywotności populacji (PVA) w rankingu scenariuszy przekształceń krajobrazu". Przegląd Geograficzny 93, no. 3 (2021): 365-385. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.3.3
Harvard: Franz, K., Romanowski, J., Johst, K., & Grimm, V. 2021. "Porównawcza ocena programów analizy żywotności populacji (PVA) w rankingu scenariuszy przekształceń krajobrazu". Przegląd Geograficzny, vol. 93, no. 3, pp. 365-385. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.3.3