Przegląd Geograficzny (2022) tom 94, zeszyt 1
Współczesna dynamika plaż i wydm w środkowej części Mierzei Wiślanej oraz prognoza ich zmian po wykonaniu falochronów kanału
Przegląd Geograficzny (2022) tom 94, zeszyt 1, s. 59-85 | 
Full text
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.1.3
Streszczenie
Od stycznia 2020 r. w środkowej części Mierzei Wiślanej powstaje kanał żeglugowy, dla którego buduje się falochrony wychodzące w Zalew Wiślany i w Zatokę Gdańską. W pracy przedstawiono wyniki badań terenowych nad dynamiką tej części mierzei w latach 2003‑2020 w warunkach naturalnego rozwoju brzegu. Środkowy odcinek brzegu Mierzei Wiślanej to odcinek akumulacyjny. Odbudowę wydm zapewnia przeważający transport osadu po plaży przez wiatr z kierunku SW-W. Dynamika zmian plaż i wydm w skali wielolecia nie jest duża. Plaże nie ulegają trwałej erozji, a położenie podstawy wydm zmienia się od -2 do 1 m/r. W krótkich okresach po największych spiętrzeniach sztormowych erozja wydm jest znacznie większa. Dochodzi do 4‑6 m. W pracy analizowano współczesną dynamikę brzegu i nadbrzeża tego odcinka w okresie 2003‑2020. Na tej podstawie przedstawiono prawdopodobne tempo i kierunek zmian brzegu: plaż i wydm po obu stronach realizowanej inwestycji. Falochrony osłaniające kanał od strony morza spowodują przerwanie transportu eolicznego w kierunku wschodnim. Przy zachodnim falochronie nastąpi przyrost szerokości plaży i rozwój nowej wydmy przedniej. Po stronie wschodniej będzie następowała znacznie szybsza erozja plaż i wydm niż prognozowana w raportach przygotowanych przed budową przekopu. Powodem będzie ujemny bilans osadu w strefie plaży. Brak dostaw osadu spowoduje po każdym sztormie z poziomem morza H>1 m erozję wydm o 2‑5 m. Tempo dalszego cofania będzie uzależnione od liczby pojawiających się w okresie jesienno-zimowym spiętrzeń, w tym przy wyższym od 1 m poziomie morza. Ich prawdopodobieństwo w Gdańsku w XXI w. jest sześciokrotnie wyższe niż w wieku XX. Pogłębiające się uwarunkowania erozyjne brzegu będą sięgać do Krynicy Morskiej, gdzie odbudowa wydm po sztormach była dotychczas związana z transportem osadu z kierunku zachodniego.
Słowa kluczowe: dynamika plaż, rozwój wydm, erozja sztormowa, akumulacja eoliczna, przekop Mierzei Wiślanej
[tomasz.labuz@usz.edu.pl], Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu i Środowisku
Cytowanie
APA: Łabuz, T. (2022). Współczesna dynamika plaż i wydm w środkowej części Mierzei Wiślanej oraz prognoza ich zmian po wykonaniu falochronów kanału. Przegląd Geograficzny, 94(1), 59-85. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.1.3
MLA: Łabuz, Tomasz Arkadiusz. "Współczesna dynamika plaż i wydm w środkowej części Mierzei Wiślanej oraz prognoza ich zmian po wykonaniu falochronów kanału". Przegląd Geograficzny, vol. 94, no. 1, 2022, pp. 59-85. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.1.3
Chicago: Łabuz, Tomasz Arkadiusz. "Współczesna dynamika plaż i wydm w środkowej części Mierzei Wiślanej oraz prognoza ich zmian po wykonaniu falochronów kanału". Przegląd Geograficzny 94, no. 1 (2022): 59-85. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.1.3
Harvard: Łabuz, T. 2022. "Współczesna dynamika plaż i wydm w środkowej części Mierzei Wiślanej oraz prognoza ich zmian po wykonaniu falochronów kanału". Przegląd Geograficzny, vol. 94, no. 1, pp. 59-85. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.1.3