Tomasz Arkadiusz Łabuz
Artykuły
Przegląd Geograficzny (2022) tom 94, zeszyt 1, s. 59-85 | 
Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.1.3
Streszczenie
Od stycznia 2020 r. w środkowej części Mierzei Wiślanej powstaje kanał żeglugowy, dla którego buduje się falochrony wychodzące w Zalew Wiślany i w Zatokę Gdańską. W pracy przedstawiono wyniki badań terenowych nad dynamiką tej części mierzei w latach 2003‑2020 w warunkach naturalnego rozwoju brzegu. Środkowy odcinek brzegu Mierzei Wiślanej to odcinek akumulacyjny. Odbudowę wydm zapewnia przeważający transport osadu po plaży przez wiatr z kierunku SW-W. Dynamika zmian plaż i wydm w skali wielolecia nie jest duża. Plaże nie ulegają trwałej erozji, a położenie podstawy wydm zmienia się od -2 do 1 m/r. W krótkich okresach po największych spiętrzeniach sztormowych erozja wydm jest znacznie większa. Dochodzi do 4‑6 m. W pracy analizowano współczesną dynamikę brzegu i nadbrzeża tego odcinka w okresie 2003‑2020. Na tej podstawie przedstawiono prawdopodobne tempo i kierunek zmian brzegu: plaż i wydm po obu stronach realizowanej inwestycji. Falochrony osłaniające kanał od strony morza spowodują przerwanie transportu eolicznego w kierunku wschodnim. Przy zachodnim falochronie nastąpi przyrost szerokości plaży i rozwój nowej wydmy przedniej. Po stronie wschodniej będzie następowała znacznie szybsza erozja plaż i wydm niż prognozowana w raportach przygotowanych przed budową przekopu. Powodem będzie ujemny bilans osadu w strefie plaży. Brak dostaw osadu spowoduje po każdym sztormie z poziomem morza H>1 m erozję wydm o 2‑5 m. Tempo dalszego cofania będzie uzależnione od liczby pojawiających się w okresie jesienno-zimowym spiętrzeń, w tym przy wyższym od 1 m poziomie morza. Ich prawdopodobieństwo w Gdańsku w XXI w. jest sześciokrotnie wyższe niż w wieku XX. Pogłębiające się uwarunkowania erozyjne brzegu będą sięgać do Krynicy Morskiej, gdzie odbudowa wydm po sztormach była dotychczas związana z transportem osadu z kierunku zachodniego.
Słowa kluczowe: dynamika plaż, rozwój wydm, erozja sztormowa, akumulacja eoliczna, przekop Mierzei Wiślanej
[tomasz.labuz@usz.edu.pl], Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu i Środowisku
Cytowanie
APA: Łabuz, T. (2022). Współczesna dynamika plaż i wydm w środkowej części Mierzei Wiślanej oraz prognoza ich zmian po wykonaniu falochronów kanału. Przegląd Geograficzny, 94(1), 59-85. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.1.3
MLA: Łabuz, Tomasz Arkadiusz. "Współczesna dynamika plaż i wydm w środkowej części Mierzei Wiślanej oraz prognoza ich zmian po wykonaniu falochronów kanału". Przegląd Geograficzny, vol. 94, no. 1, 2022, pp. 59-85. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.1.3
Chicago: Łabuz, Tomasz Arkadiusz. "Współczesna dynamika plaż i wydm w środkowej części Mierzei Wiślanej oraz prognoza ich zmian po wykonaniu falochronów kanału". Przegląd Geograficzny 94, no. 1 (2022): 59-85. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.1.3
Harvard: Łabuz, T. 2022. "Współczesna dynamika plaż i wydm w środkowej części Mierzei Wiślanej oraz prognoza ich zmian po wykonaniu falochronów kanału". Przegląd Geograficzny, vol. 94, no. 1, pp. 59-85. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.1.3
Przegląd Geograficzny (2018) tom 90, zeszyt 3, s. 435-477 | Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.3
Streszczenie
W prezentowanej pracy dokonano oceny wpływu wezbrań sztormowych z sezonu jesienno-zimowego 2016/2017 na zmiany ukształtowania wybrzeża środkowego pomiędzy Kołobrzegiem i Jarosławcem, należącego do Zatoki Koszalińskiej. Jest to obszar zachodniej i środkowej części Pobrzeża Koszalińskiego. Analiza obejmuje cykl kilku spiętrzeń, w tym znacznych o nazwach Angus, Barbara i Axel z przełomu roku 2016/2017. Spiętrzenia te spowodowały obniżenie plaż o 1–1,2 m wysokości i miejscami zwężenie o 10–15 m. Osad z rozmytych wydm utworzył rozległy wał brzegowy i został odłożony w płytkim podbrzeżu. Wydmy cofnęły się średnio o 2–6 m. Powstały wysokie podcięcia klifowe wydm, a po sztormach w miesiącach wiosennych – liczne osuwiska. Erozja spowodowała ubytek do 20–30 m3 osadu w wałach wydmowych. Uszkodzona została infrastruktura, w tym większość zejść i zjazdów na plaże. W wielu miejscach woda wdarła się na ląd, pozostawiając tak zwane stożki spiętrzeń sztormowych. Określone parametry zmian nadbrzeży i brzegu pozwalają twierdzić, że była to erozja wybrzeża porównywalna do ekstremalnych stuletnich spiętrzeń sztormowych. Sekwencja silnych sztormów z okresu jesienno-zimowego 2016/2017 spowodowała w wielu miejscach cofnięcie nadbrzeży do stanu z lat 80. XX w.
Słowa kluczowe: erozja wydm, zmiany morfologiczne wybrzeża, stożki spiętrzeń sztormowych, ekstremalne sztormy, Zatoka Koszalińska
[tomasz.labuz@usz.edu.pl], Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu i Środowisku
Cytowanie
APA: Łabuz, T. (2018). Erozja wydm na mierzejach Zatoki Koszalińskiej jako efekt ponadprzeciętnych zdarzeń sztormowych Barbara i Axel z przełomu 2016 i 2017 r.. Przegląd Geograficzny, 90(3), 435-477. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.3
MLA: Łabuz, Tomasz Arkadiusz. "Erozja wydm na mierzejach Zatoki Koszalińskiej jako efekt ponadprzeciętnych zdarzeń sztormowych Barbara i Axel z przełomu 2016 i 2017 r.". Przegląd Geograficzny, vol. 90, no. 3, 2018, pp. 435-477. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.3
Chicago: Łabuz, Tomasz Arkadiusz. "Erozja wydm na mierzejach Zatoki Koszalińskiej jako efekt ponadprzeciętnych zdarzeń sztormowych Barbara i Axel z przełomu 2016 i 2017 r.". Przegląd Geograficzny 90, no. 3 (2018): 435-477. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.3
Harvard: Łabuz, T. 2018. "Erozja wydm na mierzejach Zatoki Koszalińskiej jako efekt ponadprzeciętnych zdarzeń sztormowych Barbara i Axel z przełomu 2016 i 2017 r.". Przegląd Geograficzny, vol. 90, no. 3, pp. 435-477. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.3
Przegląd Geograficzny (2012) tom 84, zeszyt 1, s. 123-137 | Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2012.1.7
Słowa kluczowe: rozwój rzeźby, plaża, wydmy nadbrzeżne, struktury sedymentacyjne, wybrzeże Bałtyku
[tomasz.labuz@usz.edu.pl], Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu i Środowisku
Cytowanie
APA: Sydor, P., & Łabuz, T. (2012). Rozwój rzeźby plaży i wydm nadmorskich w pobliżu Pogorzelicy na podstawie badań struktur sedymentacyjnych. Przegląd Geograficzny, 84(1), 123-137. https://doi.org/10.7163/PrzG.2012.1.7
MLA: Sydor, Paweł, and Łabuz, Tomasz Arkadiusz. "Rozwój rzeźby plaży i wydm nadmorskich w pobliżu Pogorzelicy na podstawie badań struktur sedymentacyjnych". Przegląd Geograficzny, vol. 84, no. 1, 2012, pp. 123-137. https://doi.org/10.7163/PrzG.2012.1.7
Chicago: Sydor, Paweł, and Łabuz, Tomasz Arkadiusz. "Rozwój rzeźby plaży i wydm nadmorskich w pobliżu Pogorzelicy na podstawie badań struktur sedymentacyjnych". Przegląd Geograficzny 84, no. 1 (2012): 123-137. https://doi.org/10.7163/PrzG.2012.1.7
Harvard: Sydor, P., & Łabuz, T. 2012. "Rozwój rzeźby plaży i wydm nadmorskich w pobliżu Pogorzelicy na podstawie badań struktur sedymentacyjnych". Przegląd Geograficzny, vol. 84, no. 1, pp. 123-137. https://doi.org/10.7163/PrzG.2012.1.7