Maciej Liro

Abstract

Strefa cofki zbiornika zaporowego to fragment dna doliny rzeki powyżej zbiornika zaporowego zalewany wodą podczas stanów wyższych niż jego normalny/średni poziom piętrzenia (tzw. zjawisko cofki). Oddziaływanie cofki na procesy fluwialne może wywoływać długookresowe zaburzenia w funkcjonowaniu abiotycznych i biotycznych elementów systemu fluwialnego, ponieważ wielkość i czas trwania zalewów wody związanych z cofką są większe niż te wynikające z naturalnego reżimu rzeki. Dotychczasowe prace pokazują, że oddziaływanie cofki na morfologię koryta rzeki żwirodennej powoduje wymuszoną depozycję rumowiska korytowego i związane z tym zmiany morfologii koryta (faza 1) oraz depozycję drobnoziarnistego rumowiska przyczyniającą się do ekspansji roślinności nadrzecznej na nieporośniętych częściach koryta i prowadzącą do rozwoju stabilnego bocznie, krętego koryta (faza 2). W cofce może także dochodzić do przekształceń struktury roślinności nadrzecznej (np. eliminacji roślinności nieodpornej na stres wodny), przekształceń struktury siedlisk zwierząt nadrzecznych oraz wymuszonych zmian użytkowania terenu. Zmiany te mogą istotnie wpływać na funkcjonowanie biogeomorfologiczne koryta rzecznego w strefie cofki i stanowią wyzwanie dla zarządzania tymi strefami. Szczególnie interesująca dla przyszłych badań wydaje się ilościowa analiza zmian interakcji hydrodynamika-osady-roślinność, wywołanych przez cofkę, w ciekach górskich różnych stref klimatycznych.

Keywords: zbiorniki zaporowe, antropopresja, rzeki i koryta górskie, roślinność nadrzeczna

Maciej Liro [maciej.liro@gmail.com], Instytut Ochrony Przyrody, Polska Akademia Nauk
Kazimierz Krzemień [kazimierz.krzemien@uj.edu.pl], Institute of Geography and Spatial Management Jagiellonian University in Kraków Gronostajowa 7, 30-387 Kraków: Poland

Citation

APA: Liro, M., & Krzemień, K. (2020). Wpływ cofki zbiornika zaporowego na koryto rzeki górskiej - perspektywy badań. Przegląd Geograficzny, 92(1), 55-68. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.1.4
MLA: Liro, Maciej, and Krzemień, Kazimierz. "Wpływ cofki zbiornika zaporowego na koryto rzeki górskiej - perspektywy badań". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 1, 2020, pp. 55-68. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.1.4
Chicago: Liro, Maciej, and Krzemień, Kazimierz. "Wpływ cofki zbiornika zaporowego na koryto rzeki górskiej - perspektywy badań". Przegląd Geograficzny 92, no. 1 (2020): 55-68. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.1.4
Harvard: Liro, M., & Krzemień, K. 2020. "Wpływ cofki zbiornika zaporowego na koryto rzeki górskiej - perspektywy badań". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 1, pp. 55-68. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.1.4