Robert Szmytkie
Artykuły
Kierunki zmian ludnościowych w największych miastach Polski w latach 1980‑2020
Przegląd Geograficzny (2022) tom 94, zeszyt 3, s. 307-325 | 
Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.3.2
Streszczenie
Głównym celem pracy jest identyfikacja kierunków zmian ludnościowych w największych miastach Polski w latach 1980‑2020. Badania przeprowadzono dla 6 miast (Warszawy, Krakowa, Łodzi, Wrocławia, Poznania i Gdańska). Sytuacja ludnościowa dużych miast Polski na przełomie XX i XXI w. ulegała znaczącym zmianom, na co wpłynęły zmieniające się uwarunkowania społeczno-ekonomiczne. Do połowy lat 80. XX w. sytuacja demograficzna w dużych miastach kształtowała się podobnie. Po 1985 r. rozpoczął się okres jej przebudowy. Miasta zaczęły się różnicować w tym zakresie. Wyklarowanie się aktualnego trendu zmian ludnościowych związane jest z dominacją określonego czynnika – dodatniego salda migracji w przypadku miast cechujących się stałym wzrostem liczby ludności, ubytku naturalnego w Łodzi i ujemnego salda migracji w Poznaniu. W miastach tzw. „wielkiej piątki” nadwyżki udziałów ludności występują dla podobnych grup wieku (0‑4, 30‑44 i 65+). Na tym tle wyróżnia się Łódź, w której stopień zaawansowania procesów starzenia się ludności jest najwyższy.
Słowa kluczowe: duże miasta, zmiany ludnościowe, urbanizacja, depopulacja, Polska
[robert.szmytkie@uwr.edu.pl], Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego
Cytowanie
APA: Szmytkie, R. (2022). Kierunki zmian ludnościowych w największych miastach Polski w latach 1980‑2020. Przegląd Geograficzny, 94(3), 307-325. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.3.2
MLA: Szmytkie, Robert. "Kierunki zmian ludnościowych w największych miastach Polski w latach 1980‑2020". Przegląd Geograficzny, vol. 94, no. 3, 2022, pp. 307-325. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.3.2
Chicago: Szmytkie, Robert. "Kierunki zmian ludnościowych w największych miastach Polski w latach 1980‑2020". Przegląd Geograficzny 94, no. 3 (2022): 307-325. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.3.2
Harvard: Szmytkie, R. 2022. "Kierunki zmian ludnościowych w największych miastach Polski w latach 1980‑2020". Przegląd Geograficzny, vol. 94, no. 3, pp. 307-325. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.3.2
Rozrost terytorialny dużych miast w Polsce
Przegląd Geograficzny (2020) tom 92, zeszyt 4, s. 499-520 | Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.4.3
Streszczenie
Głównym celem opracowania była identyfikacja procesu rozrostu terytorialnego dużych miast w Polsce na przykładzie Wrocławia, Krakowa i Warszawy. Analiza zmian granic administracyjnych miasta, zmian gęstości zaludnienia oraz rozwoju zabudowy wykazała pewną specyfikę rozrostu terytorialnego dużych miast oraz podobieństwo procesów osadniczych w różnych okresach historycznych. Pozwoliło to na identyfikację określonych prawidłowości rozwoju, które z uwagi na ich powtarzalność, wskazują na cykliczny charakter procesów. Specyfikę rozrostu przestrzennego dużych miast można wyrazić w następujący sposób: każdy okres rozwoju społeczno-gospodarczego miasta przyczynia się do wzrostu gęstości zaludnienia w jego granicach, a następnie do wylania się miasta na obszar najbliższego otoczenia (strefy podmiejskiej). Obszar ten stanowi faktycznie przedłużenie miasta i z czasem zostaje wcielony w jego granice administracyjne. Poszerzenie granic miasta powoduje zwykle spadek gęstości zaludnienia w jego nowych granicach. Każdy kolejny okres prosperity miasta inicjuje kolejny cykl rozwoju przestrzennego.
Słowa kluczowe: rozrost terytorialny, rozwój przestrzenny, cykle rozwojowe, duże miasta
[robert.szmytkie@uwr.edu.pl], Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego
Cytowanie
APA: Szmytkie, R. (2020). Rozrost terytorialny dużych miast w Polsce. Przegląd Geograficzny, 92(4), 499-520. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.4.3
MLA: Szmytkie, Robert. "Rozrost terytorialny dużych miast w Polsce". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 4, 2020, pp. 499-520. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.4.3
Chicago: Szmytkie, Robert. "Rozrost terytorialny dużych miast w Polsce". Przegląd Geograficzny 92, no. 4 (2020): 499-520. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.4.3
Harvard: Szmytkie, R. 2020. "Rozrost terytorialny dużych miast w Polsce". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 4, pp. 499-520. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.4.3
Procesy depopulacji w Polsce w świetle zmian bazy ekonomicznej miast
Przegląd Geograficzny (2018) tom 90, zeszyt 2, s. 309-329 | Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.2.6
Streszczenie Celem opracowania jest próba wyjaśnienia relacyjności zmian liczby ludności w miastach przemysłowych wobec przekształceń demograficznych w miastach reprezentujących inny typ funkcjonalny. Założono, że w okresie dynamicznego rozwoju silnie wyspecjalizowanej funkcji przemysłowej miasta, jego liczba ludności wzrasta ponadprzeciętnie szybko. Z kolei w przypadku regresu funkcji przemysłowej w tej grupie miast, ich liczba mieszkańców zmniejsza się również z wysoką intensywnością. W obu przypadkach fundamentalne znaczenie ma rozwój nieliniowy uwydatniający się zjawiskiem tzw. bifurkacji. Przeprowadzone analizy zmian ludnościowych w polskich miastach różnych kategorii wielkościowych wykazały, że miasta (po) przemysłowe podlegają obecnie znacznie bardziej dynamicznym procesom depopulacji niż miasta pozostałych typów funkcjonalnych.
Słowa kluczowe: procesy depopulacji, kurczące się miasta, baza ekonomiczna miast, ośrodki przemysłowe, Polska
, Departament of Economic Geography University of Silesia Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec: Poland
[robert.szmytkie@uwr.edu.pl], Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego
Cytowanie
APA: Krzysztofik, R., & Szmytkie, R. (2018). Procesy depopulacji w Polsce w świetle zmian bazy ekonomicznej miast. Przegląd Geograficzny, 90(2), 309-329. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.2.6
MLA: Krzysztofik, Robert, and Szmytkie, Robert. "Procesy depopulacji w Polsce w świetle zmian bazy ekonomicznej miast". Przegląd Geograficzny, vol. 90, no. 2, 2018, pp. 309-329. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.2.6
Chicago: Krzysztofik, Robert, and Szmytkie, Robert. "Procesy depopulacji w Polsce w świetle zmian bazy ekonomicznej miast". Przegląd Geograficzny 90, no. 2 (2018): 309-329. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.2.6
Harvard: Krzysztofik, R., & Szmytkie, R. 2018. "Procesy depopulacji w Polsce w świetle zmian bazy ekonomicznej miast". Przegląd Geograficzny, vol. 90, no. 2, pp. 309-329. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.2.6
Miasto podwójne jako forma osadnicza
Przegląd Geograficzny (2016) tom 88, zeszyt 4, s. 511-531 | Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.5
Streszczenie Głównym celem artykułu jest próba zdefiniowania pojęcia „miasto podwójne” jako formy osadniczej oraz uporządkowanie terminologii stosowanej w odniesieniu do tej grupy miast. Miasta podwójne, to jednostki powstałe w wyniku administracyjnego połączenia dwóch miast. W dosłownym rozumieniu są to miasta złożone z dwóch elementów składowych o miejskim rodowodzie. W szerszym ujęciu miasta podwójne mogą składać się z większej liczby elementów składowych, z których dwa powinny być jednostkami osadniczymi o miejskim rodowodzie. W artykule dokonano typologii miast podwójnych w nawiązaniu do okresu powstania formy (typologia historyczna), stopnia zintegrowania części składowych (typologia przestrzenna), charakteru formy przestrzennej, relacji występujących między osiedlami miasta oraz układu funkcjonalnego.
Słowa kluczowe: miasta podwójne, miasta-zlepieńce, zmiany administracyjne miast, Polska
[robert.szmytkie@uwr.edu.pl], Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego
Cytowanie
APA: Szmytkie, R. (2016). Miasto podwójne jako forma osadnicza. Przegląd Geograficzny, 88(4), 511-531. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.5
MLA: Szmytkie, Robert. "Miasto podwójne jako forma osadnicza". Przegląd Geograficzny, vol. 88, no. 4, 2016, pp. 511-531. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.5
Chicago: Szmytkie, Robert. "Miasto podwójne jako forma osadnicza". Przegląd Geograficzny 88, no. 4 (2016): 511-531. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.5
Harvard: Szmytkie, R. 2016. "Miasto podwójne jako forma osadnicza". Przegląd Geograficzny, vol. 88, no. 4, pp. 511-531. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.5