Marek Więckowski
Artykuły
Turystyczne wykorzystanie oznaczeń granic w Polsce
Przegląd Geograficzny (2022) tom 94, zeszyt 2, s. 253-271 | 
Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.2.5
Streszczenie
Współczesne i reliktowe granice zaczynają być postrzegane jako atrakcje turystyczne. Na ich bazie tworzone są produkty turystyczne, zarówno szlaki turystyczne, jak i muzea, wystawy czasowe (np. w izbach, dworcach itp.) oraz wydarzenia – inscenizacje. W niniejszym artykule uwaga została zwrócona na oznaczenia granic i ich wykorzystanie do celów turystycznych, jako na nową funkcję pełnioną przez granice. Przedstawiono wyniki badań oznaczeń obecnych i dawnych granic Polski. Do szczegółowej analizy wybrano cztery studia przypadku – po jednym z każdego z wyodrębnionych okresów funkcjonowania granic na ziemiach polskich. Ich analiza upoważnia do sformułowania kilku istotnych wniosków. Każdy ze znaków granicznych, poza samym faktem bycia atrakcją turystyczną, niesie ze sobą istotne przesłanie. Kluczowe są trzy główne nurty tego przekazu, którymi są: wydarzenia historyczne – dawne podziały (utrata niepodległości wraz z rozbiorami; odzyskanie niepodległości i przypomnienie bohaterów oraz zmiany granic i odzyskanie ziem na zachodzie, aż do Odry); lokalne uwarunkowania oraz symboliczne znaczenie najważniejszych znaków granicznych.
Słowa kluczowe: granica, znak graniczny, granica reliktowa, atrakcja turystyczna, dziedzictwo, Polska
[marekw@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Cytowanie
APA: Więckowski, M. (2022). Turystyczne wykorzystanie oznaczeń granic w Polsce. Przegląd Geograficzny, 94(2), 253-271. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.2.5
MLA: Więckowski, Marek. "Turystyczne wykorzystanie oznaczeń granic w Polsce". Przegląd Geograficzny, vol. 94, no. 2, 2022, pp. 253-271. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.2.5
Chicago: Więckowski, Marek. "Turystyczne wykorzystanie oznaczeń granic w Polsce". Przegląd Geograficzny 94, no. 2 (2022): 253-271. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.2.5
Harvard: Więckowski, M. 2022. "Turystyczne wykorzystanie oznaczeń granic w Polsce". Przegląd Geograficzny, vol. 94, no. 2, pp. 253-271. https://doi.org/10.7163/PrzG.2022.2.5
Przegląd Geograficzny (2021) tom 93, zeszyt 2, s. 207-231 | Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.4
Streszczenie
Ostatnie ponad 200 lat to okres gwałtownego rozwoju społeczeństw, w tym również i wzrostu ich dobrobytu. Zaowocowało to między innymi rosnącą ilością wolnego czasu, który zwłaszcza bardziej zasobne finansowo jednostki starały się wykorzystać na zaspokojenie potrzeb wyższego rzędu. Skutkiem tego jest przede wszystkim zwiększona mobilność związana z rekreacją i wypoczynkiem. Niestety typowym dla współczesnej cywilizacji jest to, że prawie wszystkie dziedziny gospodarki, w tym transport i turystyka, oddziałują niekorzystnie na środowisko naturalne. Masowy rozwój turystyki i jej negatywny wpływ na otoczenie sprawiają, że rosnące znaczenie mają zasady zrównoważonego rozwoju. Procesom tym powinno towarzyszyć pytanie o granice wzrostu ruchu turystycznego. Ponieważ transport jest integralną częścią sektora turystycznego, brak dogodnych możliwości przemieszczania się owocuje zmniejszaniem się potencjału turystycznego danego obszaru. Transport publiczny jest więc niezbędny na obszarach cennych przyrodniczo jako czynnik sprzyjający zmniejszaniu antropopresji, a zwłaszcza ograniczaniu destruktywnego wpływu motoryzacji indywidualnej. Bazując na powyższych przesłankach Autorzy podjęli się badań, których celem jest odpowiedź na pytanie: czy regres transportu publicznego na obszarach o dużej wartości środowiska naturalnego, takich Beskid Niski i Bieszczady, prowadzi do niezrównoważonego rozwoju? Latem 2019 r. Autorzy przeprowadzili badanie ankietowe pośród turystów odwiedzających obydwa te pasma górskie i przeanalizowali zmiany sieci transportu publicznego, jakie miały tam miejsce w latach 1990‑2019. Na badanym obszarze stale rosnący ruch turystyczny w połączeniu z brakiem wsparcia ze strony organizatorów transportu publicznego prowadzi do pogłębiania się niezrównoważonego rozwoju, a niewystarczająca oferta „przewoźników rozkładowych” nie pozostawia turystom alternatywy dla własnego samochodu i prowadzi do motoryzacji wymuszonej.
Słowa kluczowe: transport publiczny, zrównoważony transport, zrównoważona turystyka, wykluczenie transportowe, wymuszona motoryzacja, Polska, Bieszczady, Beskid Niski
[ariel@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[marekw@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
[geogmich@savba.sk], Institute of Geography, Slovak Academy of Sciences Štefánikova 49, 814 73 Bratislava: Slovak Republic
Cytowanie
APA: Ciechański, A., Więckowski, M., & Michniak, D. (2021). Czy regres publicznego transportu zbiorowego na obszarach górskich prowadzi do rozwoju niezrównoważonego? Przykład z Beskidu Niskiego i Bieszczad. Przegląd Geograficzny, 93(2), 207-231. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.4
MLA: Ciechański, Ariel, et al. "Czy regres publicznego transportu zbiorowego na obszarach górskich prowadzi do rozwoju niezrównoważonego? Przykład z Beskidu Niskiego i Bieszczad". Przegląd Geograficzny, vol. 93, no. 2, 2021, pp. 207-231. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.4
Chicago: Ciechański, Ariel, Więckowski, Marek, and Michniak, Daniel. "Czy regres publicznego transportu zbiorowego na obszarach górskich prowadzi do rozwoju niezrównoważonego? Przykład z Beskidu Niskiego i Bieszczad". Przegląd Geograficzny 93, no. 2 (2021): 207-231. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.4
Harvard: Ciechański, A., Więckowski, M., & Michniak, D. 2021. "Czy regres publicznego transportu zbiorowego na obszarach górskich prowadzi do rozwoju niezrównoważonego? Przykład z Beskidu Niskiego i Bieszczad". Przegląd Geograficzny, vol. 93, no. 2, pp. 207-231. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.4
Przegląd Geograficzny (2019) tom 91, zeszyt 4, s. 443-466 | Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.1
Streszczenie
Niniejszy artykuł przedstawia granice państwowe, uwzględniając wielowymiarowe współczesne podejścia badawcze, ze szczególnym uwzględnieniem roli geografii. Zaproponowano i omówiono cztery podstawowe funkcje granicy: bariery, peryferia, linię zróżnicowania oraz oś integracji, które mogą tworzyć podstawy cyklu rozwoju granic i obszarów z nimi sąsiadujących. Podkreślono istotę zmienności (pojawianie się i zanikanie granic oraz otwieranie i zamykanie), która jest kluczem do zrozumienia znaczenia i wpływu granic, zarównona krajobraz graniczny, relacje sąsiedzkie (międzynarodowe), jak też na zjawiska społeczno-gospodarcze. Każda zmiana implikuje kolejne przekształcenia funkcjonowania granic oraz obszarów z nimi sąsiadujących. Zakładając podstawowe elementy zmienności granic omówiono też konsekwencje jakie one niosą. W artykule podkreślono ciągłe istnienie potrzeby teoretycznego spojrzenia na granice, obszary z nimi sąsiadujące oraz procesy jakie tam zachodzą. Dotyczy to zarówno zasięgu przestrzennego obszarów przygranicznych, zmieniających się uwarunkowań, konsekwencji i działań. Artykuł jest jednocześnie tekstem wprowadzającym do całego tomu tematycznego Przeglądu Geograficznego, w całości poświęconemu granicom.
Słowa kluczowe: granica państwa, bariera, peryferie, współpraca transgraniczna, Polska, Unia Europejska
[marekw@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Cytowanie
APA: Więckowski, M. (2019). Od barier i izolacji do sieci i przestrzeni transgranicznej – konceptualizacja cyklu funkcjonowania granic państwowych. Przegląd Geograficzny, 91(4), 443-466. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.1
MLA: Więckowski, Marek. "Od barier i izolacji do sieci i przestrzeni transgranicznej – konceptualizacja cyklu funkcjonowania granic państwowych". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 4, 2019, pp. 443-466. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.1
Chicago: Więckowski, Marek. "Od barier i izolacji do sieci i przestrzeni transgranicznej – konceptualizacja cyklu funkcjonowania granic państwowych". Przegląd Geograficzny 91, no. 4 (2019): 443-466. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.1
Harvard: Więckowski, M. 2019. "Od barier i izolacji do sieci i przestrzeni transgranicznej – konceptualizacja cyklu funkcjonowania granic państwowych". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 4, pp. 443-466. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.1
Wpływ złagodzenia reżimu granicznego na Białorusi na wielkość ruchu turystycznego – wstęp do badań
Przegląd Geograficzny (2019) tom 91, zeszyt 4, s. 589-608 | Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.8
Streszczenie
W artykule podjęto próbę wypełnienia luki w badaniach zmian reżimu granicy polsko-białoruskiej i ich konsekwencji. Z drugiej strony opracowanie kontynuuje badania dotyczące zmienności granic polskich i ich sąsiadów. W artykule zawarto wyniki analizy zmian uregulowań prawnych, mających wpływ na rozwój zagranicznej turystyki przyjazdowej do Białorusi (takie jak wprowadzenie ruchu bezwizowego oraz stref bezwizowych). Przedstawiono istniejące przejścia graniczne oraz powstawanie nowych, wraz ze specyfiką stref bezwizowych i możliwościami funkcjonowania w nich turystyki. Ukazano także dynamikę natężenia i struktury turystyki przyjazdowejna Białoruś w okresie 2011–2019.
Słowa kluczowe: Polska, Białoruś, granica państwa, ruch graniczny, strefy bezwizowe, reżim graniczny, turystyka
[marekw@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
[aliaksandrc@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN
Cytowanie
APA: Więckowski, M., & Cyargeenka, A. (2019). Wpływ złagodzenia reżimu granicznego na Białorusi na wielkość ruchu turystycznego – wstęp do badań. Przegląd Geograficzny, 91(4), 589-608. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.8
MLA: Więckowski, Marek, and Cyargeenka, Aliaksandr. "Wpływ złagodzenia reżimu granicznego na Białorusi na wielkość ruchu turystycznego – wstęp do badań". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 4, 2019, pp. 589-608. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.8
Chicago: Więckowski, Marek, and Cyargeenka, Aliaksandr. "Wpływ złagodzenia reżimu granicznego na Białorusi na wielkość ruchu turystycznego – wstęp do badań". Przegląd Geograficzny 91, no. 4 (2019): 589-608. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.8
Harvard: Więckowski, M., & Cyargeenka, A. 2019. "Wpływ złagodzenia reżimu granicznego na Białorusi na wielkość ruchu turystycznego – wstęp do badań". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 4, pp. 589-608. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.8