Magdalena Kuchcik
Artykuły
Ogólna charakterystyka termiczna doliny Wisły w obszarze Warszawy
Przegląd Geograficzny (2023) tom 95, zeszyt 3, s. 313-334 | 
Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.3.6
Streszczenie
Rzeki przepływające przez miasta i ich doliny pełnią wiele funkcji przyrodniczych, w tym szczególną rolę w melioracji klimatu miasta. Dolina Wisły w Warszawie jest głównym i najbardziej efektywnym obszarem przewietrzania i regeneracji powietrza w mieście, pomimo tego niewiele wiadomo o warunkach termicznych w niej panujących. W celu ich poznania od 2016 r. rozpoczęto ich monitoring w 3 punktach: na południu i w części śródmiejskiej na lewym brzegu oraz na północy na prawym brzegu rzeki. W artykule przeanalizowano 10-minutowe dane z 6 lat (2017-2022) z punktów w dolinie, które porównano z warunkami na stacji w ścisłym centrum miasta i na jego obrzeżach. Przedstawiono wstępną charakterystykę termiczną doliny: wartości średnie, dni termicznie charakterystyczne, częstość różnic temperatury minimalnej oraz wartości 10-minutowych między centrum miasta (Hoża) a pozostałymi stacjami w przedziałach wartości, przykładowe przebiegi temperatury latem i zimą. Omówiono zjawisko „cold spotów”, którego częstość w najbliższym sąsiedztwie Wisły miejscami przewyższała 88% analizowanych obrazów termalnych. Wykazano różnice reżimu termicznego w dolinie, zależne od lokalizacji i najbliższego sąsiedztwa punktu. Wraz z rosnącą gęstością zabudowy i spadkiem udziału terenów biologicznie czynnych maleje średnia amplituda dobowa temperatury powietrza. Północna i południowa część doliny na odcinku warszawskim cechują się podobnymi warunkami termicznymi, zaś część śródmiejska wyraźnie od nich odbiega. Jest znacznie cieplejsza, ale równocześnie notuje się tu znacznie częściej zjawisko „cold spotu”.
Słowa kluczowe: rzeka Wisła, monitoring temperatury, reżim termiczny, kontrasty termiczne, „cold spot”
[mkuchcik@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[czarnecka@twarda.pan.pl]
Cytowanie
APA: Kuchcik, M., & Czarnecka, K. (2023). Ogólna charakterystyka termiczna doliny Wisły w obszarze Warszawy. Przegląd Geograficzny, 95(3), 313-334. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.3.6
MLA: Kuchcik, Magdalena, and Czarnecka, Kaja. "Ogólna charakterystyka termiczna doliny Wisły w obszarze Warszawy". Przegląd Geograficzny, vol. 95, no. 3, 2023, pp. 313-334. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.3.6
Chicago: Kuchcik, Magdalena, and Czarnecka, Kaja. "Ogólna charakterystyka termiczna doliny Wisły w obszarze Warszawy". Przegląd Geograficzny 95, no. 3 (2023): 313-334. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.3.6
Harvard: Kuchcik, M., & Czarnecka, K. 2023. "Ogólna charakterystyka termiczna doliny Wisły w obszarze Warszawy". Przegląd Geograficzny, vol. 95, no. 3, pp. 313-334. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.3.6
Zanieczyszczenie powietrza w uzdrowiskach polskich – problem gmin uzdrowiskowych oraz kuracjuszy
Przegląd Geograficzny (2020) tom 92, zeszyt 1, s. 109-134 | Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.1.7
Streszczenie
Niniejszy artykuł przedstawia zanieczyszczenie powietrza PM10, PM2,5 i B(a)P w uzdrowiskach polskich w latach 2010-2018. Analizie poddano wyniki pomiarów prowadzonych stale lub okresowo przez WIOŚ. Przeanalizowano wartości średniego rocznego stężenia zanieczyszczeń, liczbę dni ze stężeniem dopuszczalnym, przebieg roczny oraz podano przyczyny tego stanu rzeczy. Uzdrowiskami o największym zapyleniu powietrza są Swoszowice, leżące na przedmieściach Krakowa, w dalszej kolejności Cieplice, położone w Kotlinie Jeleniogórskiej, ale także Busko-Zdrój. W pyle oznacza się benzo(a)piren, toksyczny i groźny dla zdrowia człowieka, którego stężenie we wszystkich uzdrowiskach w analizowanych latach 4-10-krotnie przewyższało dopuszczalną normę. Takie warunki uniemożliwiają nie tylko prowadzenie klimatoterapii na zewnątrz budynków, ale przenika do wnętrz budynków i kuracjusze oddychają nim w czasie fizykoterapii i wszystkich zabiegów prowadzonych w obiektach uzdrowiskowych. Na przykładzie Szczawna-Zdroju, Szczawnicy i Buska-Zdroju przedstawiono przyczyny obecnego stanu rzeczy i trudności w jego poprawie. We wszystkich uzdrowiskach głównym źródłem zanieczyszczeń jest niska emisja i transport drogowy. Czasem, jak w przypadku Szczawna-Zdroju, drogi przebiegają obok głównych obiektów uzdrowiskowych. Często dochodzi do spływu zanieczyszczeń w stronę obniżeń terenu i den dolin, gdzie zlokalizowane są obiekty uzdrowiskowe. Problemów jest znacznie więcej, a bez odejścia od ogrzewania węglem, bez mądrej polityki państwa, gminy uzdrowiskowe same nie poradzą sobie z problemem zanieczyszczenia powietrza.
Słowa kluczowe: pył zawieszony, benzo(a)piren, uzdrowiska, klimatoterapia, niska emisja
[mkuchcik@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
Cytowanie
APA: Kuchcik, M. (2020). Zanieczyszczenie powietrza w uzdrowiskach polskich – problem gmin uzdrowiskowych oraz kuracjuszy. Przegląd Geograficzny, 92(1), 109-134. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.1.7
MLA: Kuchcik, Magdalena. "Zanieczyszczenie powietrza w uzdrowiskach polskich – problem gmin uzdrowiskowych oraz kuracjuszy". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 1, 2020, pp. 109-134. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.1.7
Chicago: Kuchcik, Magdalena. "Zanieczyszczenie powietrza w uzdrowiskach polskich – problem gmin uzdrowiskowych oraz kuracjuszy". Przegląd Geograficzny 92, no. 1 (2020): 109-134. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.1.7
Harvard: Kuchcik, M. 2020. "Zanieczyszczenie powietrza w uzdrowiskach polskich – problem gmin uzdrowiskowych oraz kuracjuszy". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 1, pp. 109-134. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.1.7