Damian Mazurek
Artykuły
Trendy rozwojowe małych miast w opinii przedstawicieli władz lokalnych
Przegląd Geograficzny (2025) tom 97, zeszyt 2, s. 165-186 | 
Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2025.2.3
Streszczenie
Małe miasta są miejscem różnorodnych zjawisk i procesów, które stanowią wyzwania dla ich współczesnego i przyszłego rozwoju. Są to m.in. zwiększające się wydatki na pomoc społeczną, problemy na rynku pracy, wzrost popytu na energię i odchodzenie od konwencjonalnych źródeł energii, niedobory wody pitnej czy też ekstremalne zjawiska pogodowe. Autorzy opracowania podjęli się rozpoznania opinii i oczekiwań władz małych miast na temat wyżej wymienionych zagadnień. Podstawowym narzędziem badawczym była ankieta, którą skierowano do przedstawicieli kierownictwa urzędów małych miast. Uzyskano odpowiedź z 231 ośrodków (32% wszystkich małych miast w roku bazowym). Miasta następnie podzielono na kategorie według trzech kryteriów uwzgledniających strukturę ekonomiczną, lokalizację i hierarchię administracyjną. Taki zabieg pozwolił rozpoznać różnice w opiniach przedstawicieli władz miejskich wynikające z cech reprezentowanych przez nich ośrodków oraz wskazać trendy stanowiące najważniejsze wyzwania rozwojowe w poszczególnych kategoriach jednostek w perspektywie 2040 r. Trendy podzielono na trzy zasadnicze grupy: społeczne, gospodarcze i środowiskowe. W zbiorze zaproponowanych 26 trendów można wyodrębnić takie, które uzyskały podobne opinie wśród zdecydowanej większości badanych osób. Zaobserwowano też, pomiędzy którymi kategoriami miast występowały największe różnice w opiniach ich przedstawicieli.
Słowa kluczowe: małe miasta, wyzwania rozwojowe, samorząd lokalny, rozwój lokalny
[jbanski@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
[d.mazurek@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
[a.grzelak@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Cytowanie
APA: Bański, J., Mazurek, D., & Grzelak, A. (2025). Trendy rozwojowe małych miast w opinii przedstawicieli władz lokalnych. Przegląd Geograficzny, 97(2), 165-186. https://doi.org/10.7163/PrzG.2025.2.3
MLA: Bański, Jerzy, et al. "Trendy rozwojowe małych miast w opinii przedstawicieli władz lokalnych". Przegląd Geograficzny, vol. 97, no. 2, 2025, pp. 165-186. https://doi.org/10.7163/PrzG.2025.2.3
Chicago: Bański, Jerzy, Mazurek, Damian, and Grzelak, Anna. "Trendy rozwojowe małych miast w opinii przedstawicieli władz lokalnych". Przegląd Geograficzny 97, no. 2 (2025): 165-186. https://doi.org/10.7163/PrzG.2025.2.3
Harvard: Bański, J., Mazurek, D., & Grzelak, A. 2025. "Trendy rozwojowe małych miast w opinii przedstawicieli władz lokalnych". Przegląd Geograficzny, vol. 97, no. 2, pp. 165-186. https://doi.org/10.7163/PrzG.2025.2.3
Klasyfikacje małych miast w Polsce – ujęcia metodologiczne i ich rezultaty
Przegląd Geograficzny (2024) tom 96, zeszyt 1, s. 51-73 | Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.1.3
Streszczenie
Celem opracowania jest przedstawienie trzech podejść do klasyfikacji małych miast w Polsce i wstępna interpretacja uzyskanych wyników tych klasyfikacji. Badane są jednostki osadnicze posiadające prawa miejskie i liczące mniej niż 20 tys. mieszkańców. W 2019 r. w Polsce było 722 małych miast. Klasyfikację morfologiczną oparto na Bazie Danych Obiektów Topograficznych w zakresie pokrycia terenu w granicach administracyjnych miast i wyodrębniono cztery klasy jednostek: miasta osiedla, miasta przemysłowe, miasta wytchnienia i miasta dychotomii. W podejściu funkcjonalno-morfologicznym wykorzystano tę samą bazę danych i wyodrębniono inną metodą trzy podstawowe kategorie miast (monofunkcyjne, wielofunkcyjne i oligofunkcyjne), które następnie uszczegółowiono w postaci subkategorii. W klasyfikacji wielokryterialnej wykorzystano równocześnie trzy kryteria klasyfikacji (uwarunkowania strukturalne, czynniki lokalizacyjne i hierarchię administracyjną małych miast), co umożliwiło wyodrębnienie 9 kategorii miast. Uzyskane wyniki dają możliwość wszechstronnej analizy i interpretacji zróżnicowania rozmieszczenia miast, co przedstawiono na przykładach w końcowym rozdziale tego opracowania.
Słowa kluczowe: małe miasta, klasyfikacja, zróżnicowanie przestrzenne, funkcje społeczno-gospodarcze, Polska
[jbanski@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
[m.mazur@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[d.mazurek@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Cytowanie
APA: Bański, J., Mazur, M., & Mazurek, D. (2024). Klasyfikacje małych miast w Polsce – ujęcia metodologiczne i ich rezultaty. Przegląd Geograficzny, 96(1), 51-73. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.1.3
MLA: Bański, Jerzy, et al. "Klasyfikacje małych miast w Polsce – ujęcia metodologiczne i ich rezultaty". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 1, 2024, pp. 51-73. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.1.3
Chicago: Bański, Jerzy, Mazur, Marcin, and Mazurek, Damian. "Klasyfikacje małych miast w Polsce – ujęcia metodologiczne i ich rezultaty". Przegląd Geograficzny 96, no. 1 (2024): 51-73. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.1.3
Harvard: Bański, J., Mazur, M., & Mazurek, D. 2024. "Klasyfikacje małych miast w Polsce – ujęcia metodologiczne i ich rezultaty". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 1, pp. 51-73. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.1.3