Przegląd Geograficzny (2016) tom 88, zeszyt 4

Streszczenie Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie 25-letnich przekształceń organizacyjno-własnościowych narodowych przedsiębiorstw transportu samochodowego w Polsce (PKS), w Czechach i na Słowacji (ČSAD) oraz na Węgrzech (Volán). Artykuł składa się z dwóch części. W części I, w niniejszym zeszycie, opisuje się genezę i rozwój narodowych przewoźników drogowych, ramy prawne i warunki ich prywatyzacji, a także charakterystykę transformacji samochodowych przedsiębiorstw towarowych. Część II, która ukaże się w zeszycie 2/2017 Przeglądu Geograficznego, koncentruje się na przekształceniach przedsiębiorstw transportu autobusowego w krajach Grupy Wyszehradzkiej.

Słowa kluczowe: prywatyzacja, deregulacja, przewoźnicy drogowi, PKS, CSAD, SAD, NAD, Volan, Grupa Wyszehradzka, geografia przedsiębiorstw

Zbigniew Taylor [z.taylor@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
Ariel Ciechański [ariel@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland

Cytowanie

APA: Taylor, Z., & Ciechański, A. (2016). Narodowi przewoźnicy drogowi w krajach Grupy Wyszehradzkiej – część I. Przegląd Geograficzny, 88(4), 441-467. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.2
MLA: Taylor, Zbigniew, and Ciechański, Ariel. "Narodowi przewoźnicy drogowi w krajach Grupy Wyszehradzkiej – część I". Przegląd Geograficzny, vol. 88, no. 4, 2016, pp. 441-467. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.2
Chicago: Taylor, Zbigniew, and Ciechański, Ariel. "Narodowi przewoźnicy drogowi w krajach Grupy Wyszehradzkiej – część I". Przegląd Geograficzny 88, no. 4 (2016): 441-467. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.2
Harvard: Taylor, Z., & Ciechański, A. 2016. "Narodowi przewoźnicy drogowi w krajach Grupy Wyszehradzkiej – część I". Przegląd Geograficzny, vol. 88, no. 4, pp. 441-467. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.2

Streszczenie W artykule przedstawiono klasyfikację gmin Polski opracowaną w 2013 r. na potrzeby monitoringu planowania przestrzennego w gminach (Śleszyński i inni, 2015). Wykorzystuje ona metodę dedukcyjno-indukcyjną, wypracowaną pod względem koncepcyjnym i metodologicznym wcześniej dla województwa mazowieckiego (Śleszyński, 2012), a pod względem identyfikacji szczegółowych kryteriów – tzw. typologię funkcjonalną na potrzeby monitoringu planowania przestrzennego w skali lokalnej (Śleszyński i inni, 2007; Komornicki i Śleszyński, 2008). W rezultacie zostało wyróżnionych 10 kategorii (typów) gmin: A – rdzenie Miejskich Obszarów Funkcjonalnych (MOF) ośrodka wojewódzkiego; B – strefy zewnętrzne MOF; C – rdzenie obszarów funkcjonalnych miast subregionalnych; D – ich strefy zewnętrzne; E – miasta-ośrodki wielofunkcyjne; F – gminy z rozwiniętą funkcją transportową; G – gminy o innych rozwiniętych funkcjach pozarolniczych (turystyka oraz funkcje wielkopowierzchniowe, w tym przemysł wydobywczy); H – gminy z intensywnie rozwiniętą funkcją rolniczą; I – gminy z umiarkowanie rozwiniętą funkcją rolniczą; J – gminy ekstensywnie zagospodarowane (funkcje leśne, ochrony przyrody).

Słowa kluczowe: klasyfikacja, metoda dedukcyjno-indukcyjna, funkcje gmin, planowanie przestrzenne, monitoring rozwoju

Przemysław Śleszyński [psleszyn@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
Tomasz Komornicki [t.komorn@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland

Cytowanie

APA: Śleszyński, P., & Komornicki, T. (2016). Klasyfikacja funkcjonalna gmin Polski na potrzeby monitoringu planowania przestrzennego. Przegląd Geograficzny, 88(4), 469-488. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.3
MLA: Śleszyński, Przemysław, and Komornicki, Tomasz. "Klasyfikacja funkcjonalna gmin Polski na potrzeby monitoringu planowania przestrzennego". Przegląd Geograficzny, vol. 88, no. 4, 2016, pp. 469-488. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.3
Chicago: Śleszyński, Przemysław, and Komornicki, Tomasz. "Klasyfikacja funkcjonalna gmin Polski na potrzeby monitoringu planowania przestrzennego". Przegląd Geograficzny 88, no. 4 (2016): 469-488. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.3
Harvard: Śleszyński, P., & Komornicki, T. 2016. "Klasyfikacja funkcjonalna gmin Polski na potrzeby monitoringu planowania przestrzennego". Przegląd Geograficzny, vol. 88, no. 4, pp. 469-488. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.3

Streszczenie Jednym ze sposobów tłumaczenia rzeczywistości są koncepcje cykliczności niektórych zjawisk i procesów. Dotyczy to również życia społecznego. Wśród wielu idei szczególnie przekonująca wydaje się koncepcja cyklu pokoleniowego. Tłumaczy ona zmianę społeczną naturalnym następstwem pokoleń. W nawiązaniu do tej idei dużą popularność zdobyła przede wszystkim teoria Straussa i Howe’a. Wyznaczony przez nich czas trwania jednego cyklu pokoleniowego jest jednak o połowę krótszy od przeciętnej różnicy wieku (30-40 lat) między rodzicami a dziećmi (Tremblay i Vezina, 2000). Tymczasem, istnienie dłuższego cyklu pokoleniowego sygnalizowali bezpośrednio lub pośrednio badacze z różnych dziedzin nauk społecznych: N. Davies (1984), M. Alexander (2005a, 2005b), W. Białek (2009). Pojawia się potrzeba usystematyzowania tej koncepcji, zwłaszcza w kontekście uniwersalności i międzynarodowej synchronizacji omawianego zjawiska. W tym względzie argumentów dostarcza również geografia polityczna.

Słowa kluczowe: życie polityczne, pokolenia, cykliczność, zmiany terytorialne, Polska, Europa, świat

Mariusz Kowalski [mar.kow@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland

Cytowanie

APA: Kowalski, M. (2016). Cykle pokoleniowe w czasie i przestrzeni. Przegląd Geograficzny, 88(4), 489-510. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.4
MLA: Kowalski, Mariusz. "Cykle pokoleniowe w czasie i przestrzeni". Przegląd Geograficzny, vol. 88, no. 4, 2016, pp. 489-510. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.4
Chicago: Kowalski, Mariusz. "Cykle pokoleniowe w czasie i przestrzeni". Przegląd Geograficzny 88, no. 4 (2016): 489-510. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.4
Harvard: Kowalski, M. 2016. "Cykle pokoleniowe w czasie i przestrzeni". Przegląd Geograficzny, vol. 88, no. 4, pp. 489-510. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.4

Streszczenie Głównym celem artykułu jest próba zdefiniowania pojęcia „miasto podwójne” jako formy osadniczej oraz uporządkowanie terminologii stosowanej w odniesieniu do tej grupy miast. Miasta podwójne, to jednostki powstałe w wyniku administracyjnego połączenia dwóch miast. W dosłownym rozumieniu są to miasta złożone z dwóch elementów składowych o miejskim rodowodzie. W szerszym ujęciu miasta podwójne mogą składać się z większej liczby elementów składowych, z których dwa powinny być jednostkami osadniczymi o miejskim rodowodzie. W artykule dokonano typologii miast podwójnych w nawiązaniu do okresu powstania formy (typologia historyczna), stopnia zintegrowania części składowych (typologia przestrzenna), charakteru formy przestrzennej, relacji występujących między osiedlami miasta oraz układu funkcjonalnego.

Słowa kluczowe: miasta podwójne, miasta-zlepieńce, zmiany administracyjne miast, Polska

Robert Szmytkie [robert.szmytkie@uwr.edu.pl], Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego

Cytowanie

APA: Szmytkie, R. (2016). Miasto podwójne jako forma osadnicza. Przegląd Geograficzny, 88(4), 511-531. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.5
MLA: Szmytkie, Robert. "Miasto podwójne jako forma osadnicza". Przegląd Geograficzny, vol. 88, no. 4, 2016, pp. 511-531. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.5
Chicago: Szmytkie, Robert. "Miasto podwójne jako forma osadnicza". Przegląd Geograficzny 88, no. 4 (2016): 511-531. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.5
Harvard: Szmytkie, R. 2016. "Miasto podwójne jako forma osadnicza". Przegląd Geograficzny, vol. 88, no. 4, pp. 511-531. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.5

Streszczenie

Lokalne Organizacje Turystyczne (LOT), działające w Polsce od 2000 r., stanowią podstawę do kreowania lokalnej gospodarki turystycznej. Celem badania była próba odpowiedzi na pytanie, czy w opinii LOT-ów oraz ich członków, LOT-y spełniają swoje funkcje i przyczyniają się do kreowania rynku turystycznego w kraju. Wyniki badań wskazują, że działania LOT-ów są niewystarczające. Współpraca z innymi podmiotami rzadko jest regularna. Do innych barier ograniczających rozwój turystyki na obszarach działania należą czynniki ekonomiczne (brak funduszy), niewystarczające zainteresowanie współpracą jednostek samorządowych oraz niedostrzeganie jej znaczenia w promowaniu obszaru.

Słowa kluczowe: rozwój regionalny, lokalne organizacje turystyczne, współpraca miedzysektorowa, badania sondażowe, promocja, Polska

Cytowanie

APA: Stefanowska, A., Lipko-Kowalska, M., & Darmas, A. (2016). Lokalne Organizacje Turystyczne – wpływ na rozwój turystyki w regionie, na podstawie oceny własnej LOT-ów i ich członków. Przegląd Geograficzny, 88(4), 533-552. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.6
MLA: Stefanowska, Agata, et al. "Lokalne Organizacje Turystyczne – wpływ na rozwój turystyki w regionie, na podstawie oceny własnej LOT-ów i ich członków". Przegląd Geograficzny, vol. 88, no. 4, 2016, pp. 533-552. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.6
Chicago: Stefanowska, Agata, Lipko-Kowalska, Maria, and Darmas, Anna Magdalena. "Lokalne Organizacje Turystyczne – wpływ na rozwój turystyki w regionie, na podstawie oceny własnej LOT-ów i ich członków". Przegląd Geograficzny 88, no. 4 (2016): 533-552. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.6
Harvard: Stefanowska, A., Lipko-Kowalska, M., & Darmas, A. 2016. "Lokalne Organizacje Turystyczne – wpływ na rozwój turystyki w regionie, na podstawie oceny własnej LOT-ów i ich członków". Przegląd Geograficzny, vol. 88, no. 4, pp. 533-552. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.6