Przegląd Geograficzny (2018) tom 90, zeszyt 3

Streszczenie Podstawowym przedmiotem opracowania jest porównanie trzech oryginalnych skal ekologicznych liczb wskaźnikowych powstałych w różnych regionach geograficznych Europy Środkowej: (1) w Niemczech – H. Ellenberga i innych (1991), (2) w Szwajcarii – E. Landolta (1977) i (3) w Polsce – K. Zarzyckiego i innych (2002). Do porównania wykorzystano zbiór gatunków roślin naczyniowych charakterystycznych dla wrzosowisk i ubogich muraw bliźniczkowych z klasy Nardo-Callunetea. Celem analizy jest odpowiedź na pytanie, w jakim stopniu skale liczb ekologicznych, wywodzące się z różnych części Europy Środkowej, są zgodne w wymaganiach ekologicznych tych samych gatunków wyrażonych przez trzy liczby wskaźnikowe dla każdej z sześciu cech środowiska geograficznego: klimatycznych – światła, temperatury i stopnia kontynentalizmu oraz glebowych - wilgotności, kwasowości i zawartości azotu. Najbardziej zgodne okazały się skale Ellenberga i Landolta. Dotyczy to podobnego waloru wskaźnikowego gatunków roślin względem warunków termicznych, wilgotności gleby i jej kwasowości, a także zawartości azotu w podłożu. Zgodność skal Landolta i Zarzyckiego dotyczy diagnozy ekologicznej względem warunków świetlnych, stopnia kontynentalizmu i wilgotności gleby. Skale Ellenberga i Zarzyckiego określiły podobnie walor wskaźnikowy gatunków względem warunków świetlnych, warunków termicznych i wilgotności gleby. Walor wskaźnikowy analizowanych gatunków względem kwasowości gleby różni się wyraźnie w ocenie ekologicznej Landolta i Zarzyckiego, dotyczy to także stopnia kontynentalizmu.

Słowa kluczowe: skale ekologicznych liczb wskaźnikowych, wrzosowiska, ubogie murawy bliźniczkowe, charakterystyczne gatunki roślin, środowisko fizycznogeograficzne

Ewa Roo-Zielińska [e.roo@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland

Cytowanie

APA: Roo-Zielińska, E. (2018). Porównanie europejskich skal ekologicznych liczb wskaźnikowych w ocenie środowiska fizycznogeograficznego na podstawie charakterystycznych gatunków roślin wrzosowisk i ubogich muraw bliźniczkowych z klasy Nardo‑Callunetea. Przegląd Geograficzny, 90(3), 403-434. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.2
MLA: Roo-Zielińska, Ewa. "Porównanie europejskich skal ekologicznych liczb wskaźnikowych w ocenie środowiska fizycznogeograficznego na podstawie charakterystycznych gatunków roślin wrzosowisk i ubogich muraw bliźniczkowych z klasy Nardo‑Callunetea". Przegląd Geograficzny, vol. 90, no. 3, 2018, pp. 403-434. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.2
Chicago: Roo-Zielińska, Ewa. "Porównanie europejskich skal ekologicznych liczb wskaźnikowych w ocenie środowiska fizycznogeograficznego na podstawie charakterystycznych gatunków roślin wrzosowisk i ubogich muraw bliźniczkowych z klasy Nardo‑Callunetea". Przegląd Geograficzny 90, no. 3 (2018): 403-434. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.2
Harvard: Roo-Zielińska, E. 2018. "Porównanie europejskich skal ekologicznych liczb wskaźnikowych w ocenie środowiska fizycznogeograficznego na podstawie charakterystycznych gatunków roślin wrzosowisk i ubogich muraw bliźniczkowych z klasy Nardo‑Callunetea". Przegląd Geograficzny, vol. 90, no. 3, pp. 403-434. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.2

Streszczenie

W prezentowanej pracy dokonano oceny wpływu wezbrań sztormowych z sezonu jesienno-zimowego 2016/2017 na zmiany ukształtowania wybrzeża środkowego pomiędzy Kołobrzegiem i Jarosławcem, należącego do Zatoki Koszalińskiej. Jest to obszar zachodniej i środkowej części Pobrzeża Koszalińskiego. Analiza obejmuje cykl kilku spiętrzeń, w tym znacznych o nazwach Angus, Barbara i Axel z przełomu roku 2016/2017. Spiętrzenia te spowodowały obniżenie plaż o 1–1,2 m wysokości i miejscami zwężenie o 10–15 m. Osad z rozmytych wydm utworzył rozległy wał brzegowy i został odłożony w płytkim podbrzeżu. Wydmy cofnęły się średnio o 2–6 m. Powstały wysokie podcięcia klifowe wydm, a po sztormach w miesiącach wiosennych – liczne osuwiska. Erozja spowodowała ubytek do 20–30 m³ osadu w wałach wydmowych. Uszkodzona została infrastruktura, w tym większość zejść i zjazdów na plaże. W wielu miejscach woda wdarła się na ląd, pozostawiając tak zwane stożki spiętrzeń sztormowych. Określone parametry zmian nadbrzeży i brzegu pozwalają twierdzić, że była to erozja wybrzeża porównywalna do ekstremalnych stuletnich spiętrzeń sztormowych. Sekwencja silnych sztormów z okresu jesienno-zimowego 2016/2017 spowodowała w wielu miejscach cofnięcie nadbrzeży do stanu z lat 80. XX w.

Słowa kluczowe: erozja wydm, zmiany morfologiczne wybrzeża, stożki spiętrzeń sztormowych, ekstremalne sztormy, Zatoka Koszalińska

Tomasz Arkadiusz Łabuz [tomasz.labuz@usz.edu.pl], Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu i Środowisku

Cytowanie

APA: Łabuz, T. (2018). Erozja wydm na mierzejach Zatoki Koszalińskiej jako efekt ponadprzeciętnych zdarzeń sztormowych Barbara i Axel z przełomu 2016 i 2017 r.. Przegląd Geograficzny, 90(3), 435-477. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.3
MLA: Łabuz, Tomasz Arkadiusz. "Erozja wydm na mierzejach Zatoki Koszalińskiej jako efekt ponadprzeciętnych zdarzeń sztormowych Barbara i Axel z przełomu 2016 i 2017 r.". Przegląd Geograficzny, vol. 90, no. 3, 2018, pp. 435-477. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.3
Chicago: Łabuz, Tomasz Arkadiusz. "Erozja wydm na mierzejach Zatoki Koszalińskiej jako efekt ponadprzeciętnych zdarzeń sztormowych Barbara i Axel z przełomu 2016 i 2017 r.". Przegląd Geograficzny 90, no. 3 (2018): 435-477. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.3
Harvard: Łabuz, T. 2018. "Erozja wydm na mierzejach Zatoki Koszalińskiej jako efekt ponadprzeciętnych zdarzeń sztormowych Barbara i Axel z przełomu 2016 i 2017 r.". Przegląd Geograficzny, vol. 90, no. 3, pp. 435-477. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.3

Streszczenie Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie wieloletniej (1951–2015) zmienności przepływów średnich, maksymalnych i minimalnych rocznych i półrocznych oraz przepływów średnich miesięcznych Wisły (Tczew, Zawichost) i Bugu (Wyszków). Z wykorzystaniem testu Manna-Kendalla przeprowadzono wielowariantową analizę, na podstawie której określono kierunek, istotność i siłę trendów przepływów oraz wskazano okresy, w których doszło do zmiany kierunku trendów. W badanym okresie do zmiany takiej doszło dwukrotnie (ok. 1965 i 1980 r.). W przypadku przepływów maksymalnych stwierdzono przewagę tendencji malejących, a w przypadku przepływów minimalnych tendencji rosnących.

Słowa kluczowe: hydrologia, przepływy rzek, test Manna-Kendalla, wielowariantowa analiza trendów, dorzecze Wisły, zlewisko Morza Bałtyckiego

Cytowanie

APA: Górnik, M. (2018). Wieloletnie zmiany przepływów Wisły i Bugu (1951–2015). Przegląd Geograficzny, 90(3), 479-494. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.4
MLA: Górnik, Marek. "Wieloletnie zmiany przepływów Wisły i Bugu (1951–2015)". Przegląd Geograficzny, vol. 90, no. 3, 2018, pp. 479-494. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.4
Chicago: Górnik, Marek. "Wieloletnie zmiany przepływów Wisły i Bugu (1951–2015)". Przegląd Geograficzny 90, no. 3 (2018): 479-494. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.4
Harvard: Górnik, M. 2018. "Wieloletnie zmiany przepływów Wisły i Bugu (1951–2015)". Przegląd Geograficzny, vol. 90, no. 3, pp. 479-494. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.4

Streszczenie Celem niniejszego opracowania jest charakterystyka warunków pluwialnych w województwie wielkopolskim na przełomie XX i XXI w. Praca obejmuje analizę przebiegu wieloletniego, rocznego i sezonowego opadów atmosferycznych oraz ich rozkład przestrzenny i zmienność liczby dni z opadem o określonej intensywności. Podstawą analizy są dobowe sumy opadów atmosferycznych z okresu 1981–2014 z 5 stacji synoptycznych, 9 stacji klimatologicznych i 78 posterunków opadowych zlokalizowanych w województwie wielkopolskim. Dane pozyskano z IMGW-PIB. Średnia suma roczna w Wielkopolsce w badanym okresie wynosiła 548 mm. Amplituda wahań przekraczała 500 mm. Rozkład opadów w Wielkopolsce charakteryzuje się bardzo dużym zróżnicowaniem przestrzennym. Największa średnia suma opadów atmosferycznych oraz największa liczba dni z opadem występowała w północno-zachodniej, północnej oraz południowej części województwa. Obszarem o najniższych opadach był rejon Równiny Wrzesińskiej oraz wschodnia część Wielkopolski. Najbardziej intensywne opady najrzadziej występowały w środkowej części badanego obszaru. Najbardziej zróżnicowanym rozkładem charakteryzują się opady o najmniejszej intensywności.

Słowa kluczowe: opady atmosferyczne, liczba dni z opadami, Wielkopolska

Cytowanie

APA: Szyga-Pluta, K. (2018). Zmienność czasowa i przestrzenna opadów atmosferycznych w Wielkopolsce w latach 1981–2014. Przegląd Geograficzny, 90(3), 495-516. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.5
MLA: Szyga-Pluta, Katarzyna. "Zmienność czasowa i przestrzenna opadów atmosferycznych w Wielkopolsce w latach 1981–2014". Przegląd Geograficzny, vol. 90, no. 3, 2018, pp. 495-516. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.5
Chicago: Szyga-Pluta, Katarzyna. "Zmienność czasowa i przestrzenna opadów atmosferycznych w Wielkopolsce w latach 1981–2014". Przegląd Geograficzny 90, no. 3 (2018): 495-516. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.5
Harvard: Szyga-Pluta, K. 2018. "Zmienność czasowa i przestrzenna opadów atmosferycznych w Wielkopolsce w latach 1981–2014". Przegląd Geograficzny, vol. 90, no. 3, pp. 495-516. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.3.5