Przegląd Geograficzny (2023) tom 95, zeszyt 2
Mapowanie i ocena usług ekosystemów miejskich w skali ogólnopolskiej
Przegląd Geograficzny (2023) tom 95, zeszyt 2, s. 163-186 | 
Full text
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.2.3
Streszczenie
Koncepcja usług ekosystemowych może przyczynić się do poprawy jakości życia w miastach, jednak niezbędne jest wypracowanie standardowych procedur jej operacjonalizacji, aby było możliwie jej wykorzystanie w praktyce. Celem pracy jest zaprezentowanie rozwiązań metodycznych do oceny i mapowania usług ekosystemów miejskich w skali ogólnopolskiej, w tym metod konstrukcji i charakteryzowania wskaźników. Wybrane przykłady obejmują wszystkie trzy sekcje usług ekosystemowych z klasyfikacji CICES: zaopatrzeniowe, regulacyjne i kulturowe, a także trzy najczęściej oceniane aspekty usług: potencjał, wykorzystanie i niezaspokojone zapotrzebowanie. Podstawową jednostką mapowania był miejski obszar funkcjonalny o statusie obszaru metropolitalnego. Przykładowe wskaźniki obliczono dla wszystkich 20 takich obszarów w Polsce: w całości i w podziale na rdzeń oraz otoczenie. Wyniki pokazują, m.in., że najwyższy potencjał do produkcji żywności ma obszar metropolitalny Lublina, a najmniejszy – Katowic. Z kolei wykorzystanie drzew do oczyszczania powietrza jest najwyższe w Bielsko-Białej, a najniższe w Rzeszowie. Natomiast niezaspokojone zapotrzebowanie na rekreację na łonie przyrody jest siedmiokrotnie wyższe w Częstochowie niż w Olsztynie. Znaczne zróżnicowanie wartości wskaźników między poszczególnymi obszarami metropolitalnymi pokazuje, że mapowanie i ocena usług ekosystemów miejskich w skali krajowej może stanowić dużą wartość przy porównywaniu ośrodków miejskich i jakości życia ich mieszkańców, a także przy sporządzaniu strategii rozwoju obszarów miejskich, w tym koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju.
Słowa kluczowe: usługi ekosystemowe, ekosystemy miejskie, miejskie obszary funkcjonalne, ocena i mapowanie, wskaźniki, Polska
[a.affek@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[aniak@twarda.pan.pl], Department of Geoecology Institute of Geography and Spatial Organization, Polish Academy of Sciences Twarda 51/55, 00-818 Warsaw: Poland
[eregulska@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[j.solon@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[bodego@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
[j.wolski@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[m.degor@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Cytowanie
APA: Affek, A., Kowalska, A., Regulska, E., Solon, J., Degórska, B., Wolski, J., & Degórski, M. (2023). Mapowanie i ocena usług ekosystemów miejskich w skali ogólnopolskiej. Przegląd Geograficzny, 95(2), 163-186. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.2.3
MLA: Affek, Andrzej, et al. "Mapowanie i ocena usług ekosystemów miejskich w skali ogólnopolskiej". Przegląd Geograficzny, vol. 95, no. 2, 2023, pp. 163-186. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.2.3
Chicago: Affek, Andrzej, Kowalska, Anna, Regulska, Edyta, Solon, Jerzy, Degórska, Bożena, Wolski, Jacek and Degórski, Marek. "Mapowanie i ocena usług ekosystemów miejskich w skali ogólnopolskiej". Przegląd Geograficzny 95, no. 2 (2023): 163-186. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.2.3
Harvard: Affek, A., Kowalska, A., Regulska, E., Solon, J., Degórska, B., Wolski, J., & Degórski, M. 2023. "Mapowanie i ocena usług ekosystemów miejskich w skali ogólnopolskiej". Przegląd Geograficzny, vol. 95, no. 2, pp. 163-186. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.2.3