Przegląd Geograficzny (2017) tom 89, zeszyt 2

Abstract: W artykule zastosowano teorię gafów do analizy spójności i regionalizacji miejskiej sieci osadniczej w Polsce w latach 1931, 1950 i 2002. Jako wierzchołki grafu przedstawiono miasta (w postaci punktów), a jako krawędzie grafu – odcinki łączące te miasta, które położone były w odległości do 25 km od siebie. Wykorzystano grafy proste, a wśród nich: pełne, regularne, spójne i niespójne. Sieć miast tworzy regularną i podwójnie spójną sieć połączeń na obszarach, na których jest ona trwale ukształtowana. Połączenia te rozrywają się w miarę spadku gęstości sieci. Ich kształt może wiele powiedzieć o własnościach regionalnych sieci osadniczej oraz historycznych etapach i stopniu rozwoju danej sieci. Analizę przeprowadzono za pomocą narzędzi GIS.

Keywords: miejska sieć osadnicza, teoria grafów, Polska, GIS (System Informacji Geograficznej)

Iwona Jażdżewska, University of Łódź Faculty of Geographical Sciences Kopcińskiego 31, 90-142 Łódź: Poland

Keywords: prywatyzacja, deregulacja, przewoźnicy drogowi, PKS, CSAD, SAD, NAD, Volan, Grupa Wyszehradzka, geografia przedsiębiorstw

Zbigniew Taylor [z.taylor@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, 00-818 Warsaw, Twarda 51/55, Poland
Ariel Ciechański [ariel@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, 00-818 Warsaw, Twarda 51/55, Poland

Abstract: Autorzy prezentują przemiany przestrzeni eksportowej kraju w okresie od 1995 do 2013 r. (łącznie 7 różnych lat) na przykładzie kształtowania obszarów koncentracji eksportu wyodrębnionych na podstawie jego wartości. Każdorazowo przeprowadzono delimitację obszarów koncentracji eksportu na poziomie polskich powiatów (LAU 2), co pozwoliło na dokonanie analizy porównawczej przemian powiązań zewnętrznych gospodarek lokalnych. Autorzy dowodzą, że główne struktury przestrzeni eksportowej kraju zostały zachowane (np. silny ośrodek stołeczny). Różnorodne uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne dynamizowały jednak przemiany, prowadząc w efekcie do ukształtowania nowego ładu gospodarczej przestrzeni Polski, znajdującego swoje odzwierciedlenie w międzynarodowych powiązaniach i konkurencyjności (np. stały wzrost znaczenia regionów wielkopolskiego i dolnośląskiego na skutek intensywnych inwestycji zagranicznych).

Keywords: obszary koncentracji eksportu, eksport regionalny, Polska

Tomasz Komornicki [t.komorn@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences Twarda 51/55, 00‑818 Warsaw: Poland
Barbara Szejgiec-Kolenda [b.szejgiec@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization, Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warsaw: Poland

Abstract: W artykule omówiono wpływ wybranych czynników funkcjonalnych na rozkład przestrzenny zdarzeń drogowych w dużym mieście. Analizie poddano 159 536 wypadków i kolizji, które nastąpiły w Krakowie w latach 1997-2010 według 141 jednostek urbanistycznych. Ujawniono silną korelację pomiędzy liczbą zdarzeń drogowych a liczbą ludności i osób pracujących ogółem oraz słaby związek z gęstością sieci drogowej. Najwyższa koncentracja zdarzeń drogowych obejmuje strefy charakterystyczne dla dzielnic, w których skupione są zarówno placówki handlowe, jak i duże centra usługowe. Wraz ze wzrostem odległości od centrum maleje liczba zdarzeń, ale jednocześnie większy jest udział wypadków drogowych. W ostatnich latach zmniejszył się odsetek wypadków i kolizji w ścisłym centrum oraz na terenie wielkich osiedli mieszkaniowych. Wzrost liczby zdarzeń drogowych odnotowano na peryferiach miasta.

Keywords: Kraków, geokodowanie, rozmieszczenie przestrzenne, zdarzenia drogowe, strefy funkcjonalne

Abstract: W artykule przedstawiono koncepcje geopolityczne autorstwa wielkiego polityka i uczonego Tomasza Masaryka, który w latach 1918-1935 pełnił funkcje prezydenta Republiki Czechosłowackiej. Przypomniano jego dokonania, które doprowadziły do połączenia Czech i Słowacji w jedno federacyjne państwo. Ukazano jego zasługi przy ustalaniu granic politycznych Czechosłowacji po I wojnie światowej. Zaprezentowano również jego poglądy dotyczące przyszłości Europy Środkowej oraz stosunków polsko-czechosłowackich.

Keywords: Tomasz Masaryk, Czechosłowacja, geopolityka

Piotr Eberhardt [p.ebe@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, 00-818 Warsaw, Twarda 51/55, Poland