Anna Kowalska
Articles
Mapping and assessment of urban ecosystem services on a nationwide scale
Przegląd Geograficzny (2023) tom 95, zeszyt 2, pp. 163-186 | 
Full text
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.2.3
Abstract
The concept of ecosystem services can contribute to improving the quality of life in cities, but it has to be operationalized before being implemented in spatial planning. The study aim is to present methodological solutions to assess and map urban ecosystem services on a nationwide scale, including methods for constructing and characterizing indicators. The selected examples cover all three sections from the Common International Classification of Ecosystem Services (CICES): provisioning, regulating and cultural, as well as the three most frequently assessed aspects of services: potential, use and unmet demand. Sample indicators were calculated for all 20 functional urban areas (FUAs) with the metropolitan status in Poland, i.e. with population >250,000: as a whole and broken down into city core and commuting zone.
In the first example, the subject of the measurement was the potential of metropolitan areas for food production, and the proposed indicator was the share of land intended for agricultural production, both plant and animal. It was assumed that land intended for agricultural production is all agricultural land, which, according to the definition of the Central Statistical Office, consists of: arable land, gardens, permanent crops, including orchards, meadows and pastures, and other agricultural land. The area of agricultural land in total and per capita is considered as one of the most important indicators of food security. Statistical data from the Central Statistical Office, aggregated to the level of communes (local administrative units – LAU), was used in the calculations. Indicator values ranged from 41.8% (FUA Katowice) to 75.7% (FUA Lublin) for the entire metropolitan areas. For the FUA cores values ranged from 16.2% (Bydgoszcz) to 66.8% (Łódź). As for the FUA commuting zones, the lowest value was recorded in the vicinity of Olsztyn (44.1%), and the highest around Lublin (77.6%). Differences between the cores (on average 32.8%) and commuting zones (on average 60.2%) were statistically significant.
In the second example, the subject of the measurement was the use of trees to clean the air from anthropogenic particulate matter (PM) in metropolitan areas, and the indicator of using this service was the number of trees per person. PM contains microscopic solids or liquid droplets that are so small that they can be inhaled and cause serious health problems. It was assumed that the more people there are in a given area, the greater is the production of particulate matter of anthropogenic origin, and therefore more trees are needed to reduce the concentration of these pollutants in the air. We used the Tree Cover Density layer from Copernicus Land Monitoring Service, map of individual trees for Warsaw obtained from the city hall and commune-level population data from the Central Statistical Office in the calculations. Indicator values ranged from 21 (FUA Radom) to 157 (FUA Olsztyn) for entire metropolitan areas. For FUA cores, the values ranged from 3 (for Rzeszów) to 11.5 (for Bielsko-Biała). As for the FUA commuting zone, the lowest number of trees per person was recorded in the vicinity of Katowice (48), and by far the highest around Olsztyn (440). The number of trees per person is definitely lower in the cores compared to the rest of the FUA, on average by as much as 123 trees per person.
In the third example, the subject of the measurement was the unmet demand for nature-based recreation in metropolitan areas, and the indicator was the share of residential area located more than 300 m from areas >2 ha dedicated to nature-based recreation (urban green spaces, outdoor sports and recreational facilities, forests, grasslands, and waters). Indicator values ranged from 6% to 42% in 20 selected cities (FUA cores). The lowest values (6-8%), reflecting the lowest level of unmet demand, were recorded in Olsztyn, Toruń, Szczecin, and the highest (42%) in Częstochowa and Rzeszów. Outside of FUA cores, levels of unmet demand for nature-based recreation in larger green spaces (> 2 ha) were higher (18-55%). However, the commuting zone is dominated by single-family housing with small-scale private greenery, and this is where local residents usually practice nature-based recreation, so the level of overall unmet demand for nature-based recreation is most probably not that high there.
The indicators described in this article were used primarily to present the research procedure, but the obtained results provide the basis for at least a general characteristics of Polish FUAs and their comparison with each other, as well as with other European FUAs. Significant differences in the values of indicators show that nationwide mapping and assessment of urban ecosystem services can be of great value when comparing urban centers and the quality of life of their inhabitants, as well as when drawing up urban development strategies.
The presented methodological solutions are scalable and can also be applied to supra-national, including pan-European studies. Furthermore, with the adoption of smaller mapping units and less aggregated source data, the presented approach can also be used for finer scale analyses, e.g. at the city or neighborhood scale
Keywords: ecosystem services, urban ecosystems, functional urban areas, assessing and mapping, indicators, Poland
[a.affek@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[aniak@twarda.pan.pl], Department of Geoecology Institute of Geography and Spatial Organization, Polish Academy of Sciences Twarda 51/55, 00-818 Warsaw: Poland
[eregulska@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
[j.solon@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[bodego@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
[j.wolski@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
[m.degor@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
Citation
APA: Affek, A., Kowalska, A., Regulska, E., Solon, J., Degórska, B., Wolski, J., & Degórski, M. (2023). Mapowanie i ocena usług ekosystemów miejskich w skali ogólnopolskiej. Przegląd Geograficzny, 95(2), 163-186. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.2.3
MLA: Affek, Andrzej, et al. "Mapowanie i ocena usług ekosystemów miejskich w skali ogólnopolskiej". Przegląd Geograficzny, vol. 95, no. 2, 2023, pp. 163-186. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.2.3
Chicago: Affek, Andrzej, Kowalska, Anna, Regulska, Edyta, Solon, Jerzy, Degórska, Bożena, Wolski, Jacek, and Degórski, Marek. "Mapowanie i ocena usług ekosystemów miejskich w skali ogólnopolskiej". Przegląd Geograficzny 95, no. 2 (2023): 163-186. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.2.3
Harvard: Affek, A., Kowalska, A., Regulska, E., Solon, J., Degórska, B., Wolski, J., & Degórski, M. 2023. "Mapowanie i ocena usług ekosystemów miejskich w skali ogólnopolskiej". Przegląd Geograficzny, vol. 95, no. 2, pp. 163-186. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.2.3
The use of phytosociological relevés in recent studies of the natural environment
Przegląd Geograficzny (2021) tom 93, zeszyt 3, pp. 311-339 | Full text
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.3.1
Abstract
Dokonano przeglądu najnowszej literatury (321 artykułów naukowych z lat 2010‑2021) pod kątem wykorzystania zdjęć fitosocjologicznych w badaniach środowiska przyrodniczego. Przegląd systematyczny objął artykuły opublikowane w najbardziej renomowanych czasopismach (indeksowanych w bazie Web of Science Core Collection, o punktacji ≥100 według wykazu Ministerstwa Edukacji i Nauki z 2021 r.). Poszukiwano odpowiedzi na pytania: w jakich dziedzinach nauki i praktyki zdjęcia fitosocjologiczne znajdują obecnie zastosowanie, a także do jakich celów oraz w jakich skalach przestrzennych są najczęściej wykorzystywane. Artykuły podzielono na 10 grup tematycznych (m.in. klasyfikacja zbiorowisk roślinnych, zależności między roślinnością i innymi elementami środowiska, wskaźnikowa rola roślinności czy długoterminowe zmiany roślinności). Wyniki wskazują, że najliczniejszą grupę stanowią artykuły, w których zdjęcia fitosocjologiczne były wykorzystywane do określenia warunków siedliskowych wpływających na rozmieszczenie i różnorodność gatunków roślin oraz tworzonych przez nie zbiorowisk, zaś najmniej liczną – opracowania łączące badania przyrodnicze i społeczne. Dominują badania prowadzone w skali lokalnej i regionalnej w danym kraju (241 artykułów) oraz mające charakter transgraniczny (47); mniej powszechne są prace o zasięgu kontynentalnym (19) i globalnym (7). Przeważają opracowania dotyczące Europy.
Keywords: przegląd systematyczny, bazy danych fitosocjologicznych, metoda Brauna-Blanqueta, warunki siedliskowe, zbiorowiska roślinne
[aniak@twarda.pan.pl], Department of Geoecology Institute of Geography and Spatial Organization, Polish Academy of Sciences Twarda 51/55, 00-818 Warsaw: Poland
[j.wolski@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
[a.affek@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[eregulska@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
[e.roo@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
Citation
APA: Kowalska, A., Wolski, J., Affek, A., Regulska, E., & Roo-Zielińska, E. (2021). Wykorzystanie zdjęć fitosocjologicznych w najnowszych badaniach środowiska przyrodniczego. Przegląd Geograficzny, 93(3), 311-339. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.3.1
MLA: Kowalska, Anna, et al. "Wykorzystanie zdjęć fitosocjologicznych w najnowszych badaniach środowiska przyrodniczego". Przegląd Geograficzny, vol. 93, no. 3, 2021, pp. 311-339. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.3.1
Chicago: Kowalska, Anna, Wolski, Jacek, Affek, Andrzej, Regulska, Edyta, and Roo-Zielińska, Ewa. "Wykorzystanie zdjęć fitosocjologicznych w najnowszych badaniach środowiska przyrodniczego". Przegląd Geograficzny 93, no. 3 (2021): 311-339. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.3.1
Harvard: Kowalska, A., Wolski, J., Affek, A., Regulska, E., & Roo-Zielińska, E. 2021. "Wykorzystanie zdjęć fitosocjologicznych w najnowszych badaniach środowiska przyrodniczego". Przegląd Geograficzny, vol. 93, no. 3, pp. 311-339. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.3.1
Neophyte-induced degradation of Poland’s riparian hardwood forests
Przegląd Geograficzny (2020) tom 92, zeszyt 3, pp. 327-340 | Full text
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.3.1
Abstract
W pracy przedstawiono wyniki analizy roślinności łęgów jesionowo-wiązowych przeprowadzonejna podstawie 249 zdjęć fitosocjologicznych wykonanych na 83 stanowiskach zlokalizowanych w dolinachpolskich rzek. Zdjęcia pochodzą z prac monitoringu przyrodniczego oraz z projektu Świadczenia łęgów jesionowo-wiązowych w dolinie środkowej Wisły. Celem badań było wskazanie zależności między udziałem obcychgatunków inwazyjnych a strukturą i składem gatunkowym roślinności łęgów oraz charakterystyka preferencjisiedliskowych tych gatunków. Obecność obcych gatunków inwazyjnych stwierdzono na blisko 70% badanychpowierzchni. Wśród odnotowanych 15 gatunków najbardziej rozpowszechniony był niecierpek drobnokwiatowy.W zbiorowiskach z obecnością gatunków inwazyjnych obserwowano mniejsze ogólne bogactwo gatunkówrodzimych, co wynika przede wszystkim ze spadku udziału gatunków higrofilnych i cienioznośnych gatunkówleśnych, a także mniejszej liczby krzewów i mchów. Może to być związane ze zmianami warunków siedliskowych,które osłabiły konkurencję ze strony dotychczasowej kompozycji fitocenozy. W zbiorowiskach z gatunkamiinwazyjnymi runo tworzą gatunki preferujące siedliska bardziej nasłonecznione, bardziej zasadowe i o wyższejtrofii, natomiast mniej jest gatunków o większych wymaganiach co do wilgotności gleby. Szeroki zakres tolerancjiekologicznej niecierpka drobnokwiatowego względem światła i odczynu gleby, preferencja siedlisk świeżych orazłatwość rozsiewania, sprzyjają jego ekspansji i dominacji w przekształconych zbiorowiskach. Przeprowadzonaanaliza pokazała, że degradacja łęgów może być ograniczana przez zapewnienie warunków siedliskowych, w którychte ekosystemy naturalnie funkcjonują.
Keywords: bogactwo i różnorodność gatunkowa, ekologiczne liczby wskaźnikowe, grupy socjologiczno-ekologiczne, inwazje obcych gatunków roślin, zdjęcia fitosocjologiczne, zmiany siedliskowe
[aniak@twarda.pan.pl], Department of Geoecology Institute of Geography and Spatial Organization, Polish Academy of Sciences Twarda 51/55, 00-818 Warsaw: Poland
Citation
APA: Kowalska, A. (2020). Neofityzacja łęgów jesionowo-wiązowych w dolinach polskich rzek. Przegląd Geograficzny, 92(3), 327-340. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.3.1
MLA: Kowalska, Anna. "Neofityzacja łęgów jesionowo-wiązowych w dolinach polskich rzek". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 3, 2020, pp. 327-340. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.3.1
Chicago: Kowalska, Anna. "Neofityzacja łęgów jesionowo-wiązowych w dolinach polskich rzek". Przegląd Geograficzny 92, no. 3 (2020): 327-340. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.3.1
Harvard: Kowalska, A. 2020. "Neofityzacja łęgów jesionowo-wiązowych w dolinach polskich rzek". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 3, pp. 327-340. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.3.1
Przegląd Geograficzny (2019) tom 91, zeszyt 3, pp. 295-323 | Full text
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.3.1
Abstract
W pracy przedstawiono wyniki wieloaspektowych badań prowadzonych w łęgach jesionowo-wiązowych w dolinie środkowej Wisły. Ich celem była ocena stanu ekosystemów pozbawionych przeszło 50 lat zalewów oraz przygotowanie wytycznych do działań, koniecznych do utrzymania lub odbudowy ich różnorodności oraz prawidłowych funkcji ekologicznych i biologicznych. Szukano odpowiedzi na pytania, które elementy ekosystemów lasów łęgowych zostały najmocniej przekształcone i jakie czynniki na to wpłynęły. Prace były realizowane z wykorzystaniem metodyki monitoringu przyrodniczego, ale zostały rozszerzone o analizy, pozwalające szczegółowo scharakteryzować warunki glebowe, topoklimatyczne i wodne oraz bogactwo gatunkowe wybranych grup bezkręgowców (Hymenoptera: Apidae: Bombus i Haplotaxida: Lumbricidae). Wybrane do badań łęgi reprezentują wielofunkcyjne i bogate gatunkowo ekosystemy, wpływające łagodząco na lokalny klimat, z żyznymi i aktywnymi biologicznie glebami oraz znacznymi zasobami martwego drewna. W części zbiorowisk obserwowano jednak przekształcenia związane z osuszeniem siedliska, rozluźnieniem drzewostanu, zaburzeniami wierzchniej warstwy gleby i runa. Odnotowano znaczący udział gatunków obcych w runie (głównie niecierpka drobnokwiatowego), sporadyczne występowanie gatunków Lumbricidae związanych z terenami wilgotnymi i zalewowymi oraz skład zgrupowania Bombus z przewagą gatunków preferujących siedliska nieleśne. Działania ochronne powinny koncentrować się na zapewnieniu odpowiednich warunków wilgotnościowych oraz przywróceniu naturalnej struktury roślinności.
Keywords: roślinność, Bombus, Lambricidae, martwe drewno, pokrywa glebowa, wody gruntowe, topoklimat
[aniak@twarda.pan.pl], Department of Geoecology Institute of Geography and Spatial Organization, Polish Academy of Sciences Twarda 51/55, 00-818 Warsaw: Poland
[a.affek@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[eregulska@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
[j.wolski@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
[boguslawa_kruczkowska@sggw.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[ekolaczk@twarda.pan.pl], Department of Geoecology Institute of Geography and Spatial Organization, Polish Academy of Sciences Twarda 51/55, 00-818 Warsaw: Poland
[izawiska@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences Twarda 51/55, 00-818 Warsaw: Poland
[j.bar@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Citation
APA: Kowalska, A., Affek, A., Regulska, E., Wolski, J., Kruczkowska, B., Kołaczkowska, E., Zawiska, I., & Baranowski, J. (2019). Łęgi jesionowo-wiązowe w dolinie środkowej Wisły – stan ekosystemów pozbawionych zalewów i wytyczne do działań ochronnych. Przegląd Geograficzny, 91(3), 295-323. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.3.1
MLA: Kowalska, Anna, et al. "Łęgi jesionowo-wiązowe w dolinie środkowej Wisły – stan ekosystemów pozbawionych zalewów i wytyczne do działań ochronnych". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 3, 2019, pp. 295-323. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.3.1
Chicago: Kowalska, Anna, Affek, Andrzej, Regulska, Edyta, Wolski, Jacek, Kruczkowska, Bogusława, Kołaczkowska, Ewa, Zawiska, Izabela, and Baranowski, Jarosław. "Łęgi jesionowo-wiązowe w dolinie środkowej Wisły – stan ekosystemów pozbawionych zalewów i wytyczne do działań ochronnych". Przegląd Geograficzny 91, no. 3 (2019): 295-323. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.3.1
Harvard: Kowalska, A., Affek, A., Regulska, E., Wolski, J., Kruczkowska, B., Kołaczkowska, E., Zawiska, I., & Baranowski, J. 2019. "Łęgi jesionowo-wiązowe w dolinie środkowej Wisły – stan ekosystemów pozbawionych zalewów i wytyczne do działań ochronnych". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 3, pp. 295-323. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.3.1