Przegląd Geograficzny (2019) tom 91, zeszyt 2

Streszczenie Powstanie internetu oraz sieci www, przyczyniło się do głębokich zmian w społecznym i ekonomicznym funkcjonowaniu ludzi oraz jednostek przestrzennych. W przypadku geografii doszło do poszerzenia przedmiotu badań oraz pojawienia się nowych sposobów poznawania świata przez geografów. Spowodowało to powstanie nowych możliwości oraz wyzwań, głównie związanych z określeniem miejsca internetu oraz przestrzeni cyfrowej (stworzonej z danych generowanych poprzez korzystanie z internetu, technologii komputerowych) w badaniach geograficznych. Celem opracowania jest określenie podstawowych problemów w badaniach nad internetem i przestrzenią cyfrową. W artykule przedstawiono spojrzenie na tę problematykę z dwóch komplementarnych perspektyw: przestrzeni cyfrowej jako źródła informacji o przestrzeni rzeczywistej oraz przedmiotu badań. W pierwszym przypadku przestrzeń cyfrowa dostarcza danych będących podstawą opisu przestrzeni rzeczywistej. W drugim istotne jest odkrywanie natury przestrzeni cyfrowej oraz określanie wzajemnych relacji pomiędzy przestrzenią cyfrową i rzeczywistą. W ramach opracowania przedstawiono cztery wybrane problemy badawcze występujące w tym zakresie geografii społeczno-ekonomicznej, który koncentruje się aspektach działań człowieka związanych z tworzeniem przestrzeni cyfrowej, korzystaniem z internetu oraz jego funkcjonowaniem. Do tych problemów zaliczono: wykluczenie cyfrowe, kwestie zarządzania procesami społeczno-ekonomicznymi, cyberbałkanizację, związki przestrzeni rzeczywistej z przestrzenią cyfrową.

Słowa kluczowe: internet, przestrzeń cyfrowa, geografia

Krzysztof Janc [krzysztof.janc@uwr.edu.pl], Institute of Geography and Regional Development University of Wrocław Kuźnicza 49/55, 50-138 Wrocław: Poland

Cytowanie

APA: Janc, K. (2019). Przestrzeń cyfrowa i internet jako przedmiot zainteresowań w badaniach geograficznych. Przegląd Geograficzny, 91(2), 21-37. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.2
MLA: Janc, Krzysztof. "Przestrzeń cyfrowa i internet jako przedmiot zainteresowań w badaniach geograficznych". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 2, 2019, pp. 21-37. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.2
Chicago: Janc, Krzysztof. "Przestrzeń cyfrowa i internet jako przedmiot zainteresowań w badaniach geograficznych". Przegląd Geograficzny 91, no. 2 (2019): 21-37. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.2
Harvard: Janc, K. 2019. "Przestrzeń cyfrowa i internet jako przedmiot zainteresowań w badaniach geograficznych". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 2, pp. 21-37. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.2

Streszczenie Celem artykułu jest analiza wpływu współczesnych megatrendów na rozwój społeczno-gospodarczy Europy. Megatrendy, stosując terminologię J. Naisbitt’a (1982), rozumiane są jako główne przemiany społeczno-gospodarcze (przy czym proponuje się odmienny ich zestaw niż u J. Naisbitt’a). Istotnym elementem rozważań jest specyfika tych procesów w krajach kapitalistycznych Europy Zachodniej oraz w dawnych krajach demokracji ludowej w Europie Środkowo-Wschodniej. W wyróżnionych układach przestrzennych rozpatruje się wpływ następujących megatrendów: (1) transformacji, (2) integracji gospodarczej, (3) globalizacji i (4) postmodernizacji. Postępowanie badawcze obejmuje dwa etapy. W pierwszym etapie dokonano syntetycznej charakterystyki wyróżnionych megatrendów uwzględniającą ich definicje i przyczyny powstania. W drugim, zasadniczym etapie opisano efekty oddziaływania megatrendów na rozwój społeczno-gospodarczy oraz specyfikę ich przebiegu w rozpatrywanych dwóch układach przestrzennych Europy. Badanie realizowane jest w r -

Słowa kluczowe: megatrendy, transformacja, globalizacja, integracja gospodarcza, postmodernizacja, Europa

Paweł Churski [chur@amu.edu.pl], Institute of Socio-Economic Geography and Space Economy, Adam Mickiewicz University, Fredry 10, 61-701 Poznań, Poland
Tomasz Herodowicz, Faculty of Human Geography and Planning Adam Mickiewicz University, Poznań Bogumiła Krygowskiego 10, 61-680 Poznań: Poland

Cytowanie

APA: Konecka-Szydłowska, B., Churski, P., Herodowicz, T., & Perdał, R. (2019). Europejski kontekst wpływu współczesnych megatrendów na rozwój społeczno-gospodarczy. Ujęcie syntetyczne. Przegląd Geograficzny, 91(2), 39-59. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.3
MLA: Konecka-Szydłowska, Barbara, et al. "Europejski kontekst wpływu współczesnych megatrendów na rozwój społeczno-gospodarczy. Ujęcie syntetyczne". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 2, 2019, pp. 39-59. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.3
Chicago: Konecka-Szydłowska, Barbara, Churski, Paweł, Herodowicz, Tomasz, and Perdał, Robert. "Europejski kontekst wpływu współczesnych megatrendów na rozwój społeczno-gospodarczy. Ujęcie syntetyczne". Przegląd Geograficzny 91, no. 2 (2019): 39-59. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.3
Harvard: Konecka-Szydłowska, B., Churski, P., Herodowicz, T., & Perdał, R. 2019. "Europejski kontekst wpływu współczesnych megatrendów na rozwój społeczno-gospodarczy. Ujęcie syntetyczne". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 2, pp. 39-59. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.3

Streszczenie W artykule przedstawiono wykorzystanie metody minimalnego drzewa rozpinającego (MDR), inaczej najkrótszego dendrytu, dla zbioru punktów adresowych województwa mazowieckiego, do określenia stopnia rozproszenia zabudowy. Zaproponowano dwa wskaźniki: efektywności sieci osadniczej (rozumianej jako stosunek długości MDR do liczby ludności, co pozwala ocenić koszty jednostkowe w przypadku np. budowy infrastruktury, koniecznej do połączenia punktów osadniczych) oraz spójności sieci osadniczej (uwzględniającej gęstość zaludnienia, co dodatkowo wskazuje na koszty związane z obsługą odosobnionych siedlisk, kolonii i zabudowy rozproszonej). Opracowanie wykonano na podstawie danych z końca 2016 r. dla ponad 1 mln punktów adresowych, wykreślając grafy na podstawie geometrycznych odległości euklidesowych dla każdej z 314 gmin województwa. Następnie wyniki przedstawiono na mapach, przeprowadzając ich dyskusję w kontekście historycznych i współczesnych uwarunkowań rozwoju osadnictwa. Wskazano też na przydatność wskaźników dla oceny i planowania obsługi infrastrukturalnej, biorąc pod uwagę wysokie koszty chaosu przestrzennego.

Słowa kluczowe: minimalne drzewo rozpinające, najkrótszy dendryt, spójność i efektywność sieci osadniczej, rozproszenie zabudowy, chaos przestrzenny, województwo mazowieckie

Przemysław Śleszyński [psleszyn@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland

Cytowanie

APA: Śleszyński, P., & Sudra, P. (2019). Zastosowanie metody minimalnego drzewa rozpinającego (najkrótszego dendrytu) w ocenie efektywności i spójności sieci osadniczej województwa mazowieckiego. Przegląd Geograficzny, 91(2), 61-80. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.4
MLA: Śleszyński, Przemysław, and Sudra, Paweł. "Zastosowanie metody minimalnego drzewa rozpinającego (najkrótszego dendrytu) w ocenie efektywności i spójności sieci osadniczej województwa mazowieckiego". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 2, 2019, pp. 61-80. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.4
Chicago: Śleszyński, Przemysław, and Sudra, Paweł. "Zastosowanie metody minimalnego drzewa rozpinającego (najkrótszego dendrytu) w ocenie efektywności i spójności sieci osadniczej województwa mazowieckiego". Przegląd Geograficzny 91, no. 2 (2019): 61-80. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.4
Harvard: Śleszyński, P., & Sudra, P. 2019. "Zastosowanie metody minimalnego drzewa rozpinającego (najkrótszego dendrytu) w ocenie efektywności i spójności sieci osadniczej województwa mazowieckiego". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 2, pp. 61-80. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.4

Streszczenie W prezentowanym artykule podjęto temat współczesnej polskiej diaspory zamieszkującej w Kurytybie, mieście ważnym i symbolicznym z punktu widzenia kształtowania się migracji Polaków do Brazylii od drugiej połowy XIX w. Jako tło głównych rozważań przedstawiono ogólny zarys historii migracji Polaków do Kurytyby, a także omówiono i uzasadniono znaczenie Kurytyby jako szczególnej przestrzeni obecności i aktywności społecznej diaspory polskiej w Brazylii. Zasadniczą część opracowania stanowi opis członków polskiej diaspory w aspekcie demograficzno-społecznym, określenie poczucia polskości i związków z krajem pochodzenia przodków na badań ankietowych na celowej grupie respondentów.

Słowa kluczowe: migracje zagraniczne, diaspora polska, Brazylia, Kurytyba, badania społeczne

Magdalena Szmytkowska [geoms@ug.edu.pl], Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych

Cytowanie

APA: Dolinski, K., & Szmytkowska, M. (2019). Charakterystyka polskiej diaspory w Kurytybie (Brazylia) w świetle badań społecznych. Przegląd Geograficzny, 91(2), 81-96. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.5
MLA: Dolinski, Karel, and Szmytkowska, Magdalena. "Charakterystyka polskiej diaspory w Kurytybie (Brazylia) w świetle badań społecznych". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 2, 2019, pp. 81-96. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.5
Chicago: Dolinski, Karel, and Szmytkowska, Magdalena. "Charakterystyka polskiej diaspory w Kurytybie (Brazylia) w świetle badań społecznych". Przegląd Geograficzny 91, no. 2 (2019): 81-96. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.5
Harvard: Dolinski, K., & Szmytkowska, M. 2019. "Charakterystyka polskiej diaspory w Kurytybie (Brazylia) w świetle badań społecznych". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 2, pp. 81-96. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.5

Streszczenie Celem pracy było określenie zróżnicowania dostępności rolniczej na obszarach górskich. Zagadnienie to omówiono na przykładzie trzech mezoregionów w Karpatach Polskich: Beskidu Niskiego, Bieszczadów Zachodnich oraz Gór Sanocko-Turczańskich. Koszt dostępu do każdej jednostki przestrzeni obliczono za pomocą algorytmu cost distance. Przyjęto, że trudność (opór) pokonania jednostkowej odległości jest różna i zależna od pokrycia terenu i nachylenia. W pracy wykazano znaczne zróżnicowanie dostępności całego obszaru badań, a także odnotowano istotne różnice w rozkładach i wartościach charakterystycznych dostępności pomiędzy mezoregionami. Uzyskane wyniki porównano z wartościami dla obecnie użytkowanych pól ornych. Wyznaczono także obszary potencjalnie dostępne dla rolnictwa i zestawiono je z zasięgami współczesnych gruntów ornych.

Słowa kluczowe: dostępność przestrzenna, użytkowanie ziemi, cost distance, Bieszczady, Beskid Niski, Góry Sanocko-Turczańskie

Andrzej Affek [a.affek@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland

Cytowanie

APA: Jabs, Z., & Affek, A. (2019). Dostępność rolnicza Beskidów. Przegląd Geograficzny, 91(2), 97-111. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.6
MLA: Jabs, Zofia, and Affek, Andrzej. "Dostępność rolnicza Beskidów". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 2, 2019, pp. 97-111. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.6
Chicago: Jabs, Zofia, and Affek, Andrzej. "Dostępność rolnicza Beskidów". Przegląd Geograficzny 91, no. 2 (2019): 97-111. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.6
Harvard: Jabs, Z., & Affek, A. 2019. "Dostępność rolnicza Beskidów". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 2, pp. 97-111. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.6

Streszczenie Wykorzystując wartości temperatury i wilgotności powietrza, zachmurzenia i prędkości wiatru z 7 stacji meteorologicznych IMGW (Świnoujście, Kołobrzeg, Koszalin, Ustka, Łeba, Hel i Gdańsk) za okres 2006–2015, opracowano czasowy i przestrzenny rozkład obciążenia cieplnego organizmu człowieka wzdłuż wybrzeża Bałtyku za pomocą Uniwersalnego Wskaźnika Obciążeń Cieplnych (UTCI). Uwzględniając częstość (w%) dni sprzyjających przechłodzeniu (silny, bardzo silny i nieznośny stres zimna) i częstość dni sprzyjających przegrzaniu organizmu człowieka (silny i bardzo silny stres ciepła), wydzielono na wybrzeżu Bałtyku w czterech porach roku strefy o zróżnicowanej częstości skrajnych obciążeń cieplnych organizmu: latem – 2 strefy – obciążenie bardzo małe i małe, w pozostałych porach roku po 3 strefy, jesienią – bardzo małe, małe i umiarkowane, wiosną – małe, umiarkowane i duże oraz zimą – duże, bardzo duże i wyjątkowo duże obciążenie. Ponadto określono początek, koniec i długość sezonów kąpielowych z średnią temperaturą wody co najmniej 15o i 18o C wykazując korzystne i mniej korzystne warunki rekreacji z uwagi na termikę wody. Duże przestrzenne zróżnicowanie wielkości obciążeń cieplnych organizmu człowieka na wybrzeżu Bałtyku stwarza turystom możliwość wyboru określonego rejonu i pory roku na wypoczynek, stosownie do stanu zdrowia i osobistych wymagań. -

Słowa kluczowe: rekreacja, obciążenia cieplne, strefy, sezon kąpielowy, wybrzeże Bałtyku

Cytowanie

APA: Koźmiński, C., & Michalska, B. (2019). Ocena bioklimatycznych warunków rekreacji i turystyki w strefie polskiego Wybrzeża Bałtyku na podstawie wskaźnika UTCI. Przegląd Geograficzny, 91(2), 113-126. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.7
MLA: Koźmiński, Czesław, and Michalska, Bożena. "Ocena bioklimatycznych warunków rekreacji i turystyki w strefie polskiego Wybrzeża Bałtyku na podstawie wskaźnika UTCI". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 2, 2019, pp. 113-126. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.7
Chicago: Koźmiński, Czesław, and Michalska, Bożena. "Ocena bioklimatycznych warunków rekreacji i turystyki w strefie polskiego Wybrzeża Bałtyku na podstawie wskaźnika UTCI". Przegląd Geograficzny 91, no. 2 (2019): 113-126. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.7
Harvard: Koźmiński, C., & Michalska, B. 2019. "Ocena bioklimatycznych warunków rekreacji i turystyki w strefie polskiego Wybrzeża Bałtyku na podstawie wskaźnika UTCI". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 2, pp. 113-126. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.7