Tomasz Komornicki

Streszczenie

Celem artykułu jest określenie płaszczyzn problemowo-przedmiotowych dotyczących ujmowania perspektywy prawnej w dyscyplinie geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna. Dla potrzeb realizacji tego celu najpierw wskazano ogólne relacje występujące między naukami geograficznymi i prawnymi. Następnie wyodrębniono i przedstawiono kluczowe nurty teoretyczne, które ułatwiają doprecyzowanie roli wymiaru prawnego w geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarce przestrzennej, akcentując i charakteryzując przede wszystkim podejście instytucjonalne i geografię prawną. Następnie wyodrębniono najbardziej istotne tematy, w których występuje związek między wymiarem prawnym a geografią społeczno-ekonomiczną i gospodarką przestrzenną. W kolejnym kroku wyodrębniono dwie grupy zagadnień: te, w których wymiar prawny jest już w literaturze dostrzegany oraz te, w których wymiar prawny nie jest zauważany lub występuje w znikomym stopniu. Do wszystkich wyodrębnionych ten sposób zagadnień dostosowano te gałęzie prawa, które w najszerszym zakresie są z nimi powiązane. Najczęściej powoływaną w tym kontekście gałęzią prawa okazało się prawo administracyjne. W ostatniej części artykułu podjęto próbę określenia kluczowych kierunków przyszłych badań i dyskusji naukowej.

Słowa kluczowe: geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna, prawo, geografia prawna, podejście instytucjonalne, planowanie przestrzenne

Maciej J. Nowak [maciej.nowak@zut.edu.pl], Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Wydział Ekonomiczny
Przemysław Śleszyński [psleszyn@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
Paweł Churski [chur@amu.edu.pl], Institute of Socio-Economic Geography and Space Economy, Adam Mickiewicz University, Fredry 10, 61-701 Poznań, Poland
Marek Degórski [m.degor@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
Tomasz Komornicki [t.komorn@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
Iwona Sagan [iwona.sagan@ug.edu.pl], Department of Economic Geography, Faculty of Oceanography and Geography University of Gdańsk Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk: Poland
Tadeusz Stryjakiewicz [tadek@amu.edu.pl], Adam Mickiewicz University. Poznań. Poland

Cytowanie

APA: Nowak, M., Śleszyński, P., Churski, P., Degórski, M., Komornicki, T., Sagan, I., & Stryjakiewicz, T. (2023). Wymiar prawny w dyscyplinie geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne i zagadnienia badawcze. Przegląd Geograficzny, 95(4), 343-367. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.4.1
MLA: Nowak, Maciej J., et al. "Wymiar prawny w dyscyplinie geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne i zagadnienia badawcze". Przegląd Geograficzny, vol. 95, no. 4, 2023, pp. 343-367. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.4.1
Chicago: Nowak, Maciej J., Śleszyński, Przemysław, Churski, Paweł, Degórski, Marek, Komornicki, Tomasz, Sagan, Iwona, and Stryjakiewicz, Tadeusz. "Wymiar prawny w dyscyplinie geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne i zagadnienia badawcze". Przegląd Geograficzny 95, no. 4 (2023): 343-367. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.4.1
Harvard: Nowak, M., Śleszyński, P., Churski, P., Degórski, M., Komornicki, T., Sagan, I., & Stryjakiewicz, T. 2023. "Wymiar prawny w dyscyplinie geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne i zagadnienia badawcze". Przegląd Geograficzny, vol. 95, no. 4, pp. 343-367. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.4.1

Streszczenie

Wzrost mobilności, zarówno krótko- jak i długookresowej, jest charakterystyczny dla współczesnego społeczeństwa. Dotyczy to zarówno wyjazdów krajowych jak i międzynarodowych. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie przemian międzynarodowej mobilności Polaków w latach 2007‑2017 z uwzględnieniem uwarunkowań tych przemieszczeń tj. rozwoju infrastruktury transportowej i usług transportowych. Przeprowadzone badanie wykazało, że mobilność zagraniczna Polaków zwiększa się. Głównymi motywacjami podróży są wyjazdy turystyczne, następnie cele związane z pracą zawodową oraz odwiedziny krewnych i znajomych. Najczęściej wykorzystywanym środkiem transportu jest samolot i samochód osobowy, przy czym w pierwszym przypadku odnotowano duży wzrost udziału przewozów lotniczych, a w drugim niewielki spadek. Znacząco zmniejszył się udział przewozów autokarowych. Głównymi krajami docelowymi wyjazdów Polaków są (ogółem tj. wszystkie motywacje): Niemcy, Czechy i Hiszpania. Wyjazdy Polaków do wschodnich sąsiadów (szczególnie do Rosji i na Białoruś) stanowią bardzo mały odsetek wszystkich przepływów międzynarodowych.

Słowa kluczowe: mobilność, podróże międzynarodowe, przesunięcia modalne, środki transportu, motywacje podróży

Rafał Wiśniewski [rafwis@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
Tomasz Komornicki [t.komorn@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland

Cytowanie

APA: Wiśniewski, R., & Komornicki, T. (2021). Przemiany międzynarodowej mobilności Polaków. Przegląd Geograficzny, 93(2), 161-180. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.2
MLA: Wiśniewski, Rafał, and Komornicki, Tomasz. "Przemiany międzynarodowej mobilności Polaków". Przegląd Geograficzny, vol. 93, no. 2, 2021, pp. 161-180. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.2
Chicago: Wiśniewski, Rafał, and Komornicki, Tomasz. "Przemiany międzynarodowej mobilności Polaków". Przegląd Geograficzny 93, no. 2 (2021): 161-180. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.2
Harvard: Wiśniewski, R., & Komornicki, T. 2021. "Przemiany międzynarodowej mobilności Polaków". Przegląd Geograficzny, vol. 93, no. 2, pp. 161-180. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.2

Streszczenie

Obszary przygraniczne postrzegane są zazwyczaj jako obszary peryferyjne, o niższym stopniu rozwoju gospodarczego. Jednak położenie przygraniczne może przynosić również wymierne korzyści. W niniejszym artykule skupiono uwagę na dwóch elementach: tj. (1) delimitacji obszarów przygranicznych; (2) podziale jednostek, dla których położenie przy granicy państwowej przynosi pozytywne i negatywne skutki gospodarcze. Delimitację przeprowadzono z uwzględnieniem rzeczywistych powiązań gospodarczych. W pierwszym etapie procedura delimitacyjna obejmowała wyznaczenie obszaru przygranicznego, składającego się z pasa dwóch gmin. Drugi etap procedury polegał na eliminowaniu z tego zbioru jednostek o korzystnym położeniu względem ośrodków regionalnych wewnątrz kraju (uznano, że bliskość tych ośrodków niweluje potencjalne negatywne oddziaływanie granicy) oraz o wysokiej wartości eksportu do kraju sąsiedniego (uznano, że są to jednostki, którena położeniu przygranicznym raczej zyskują niż tracą). W ten sposób wyodrębniono gminy przygraniczne-problemowe, które wymagają potencjalnego wsparcia rozwojowego. Obejmują one przede wszystkim obszary leżące wzdłuż granicy z Rosją, Litwą, Białorusią i Słowacją. W największym stopniu na położeniu przygranicznym zyskują gminy leżące wzdłuż granicy polsko-niemieckiej. Autorską propozycję delimitacji przedstawiono na tle innych funkcjonujących podziałów. Przedstawiono również rekomendacje dla polityki rozwoju regionalnego.

Słowa kluczowe: granica, obszary problemowe, handel zagraniczny, dostępność przestrzenna, polityka spójności

Tomasz Komornicki [t.komorn@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
Rafał Wiśniewski [rafwis@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
Andrzej Miszczuk [andrzej.miszczuk@umcs.pl], Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Ekonomiczny

Cytowanie

APA: Komornicki, T., Wiśniewski, R., & Miszczuk, A. (2019). Delimitacja przygranicznych obszarów problemowych. Przegląd Geograficzny, 91(4), 467-486. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.2
MLA: Komornicki, Tomasz, et al. "Delimitacja przygranicznych obszarów problemowych". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 4, 2019, pp. 467-486. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.2
Chicago: Komornicki, Tomasz, Wiśniewski, Rafał, and Miszczuk, Andrzej. "Delimitacja przygranicznych obszarów problemowych". Przegląd Geograficzny 91, no. 4 (2019): 467-486. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.2
Harvard: Komornicki, T., Wiśniewski, R., & Miszczuk, A. 2019. "Delimitacja przygranicznych obszarów problemowych". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 4, pp. 467-486. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.2