Mariusz Kowalski

Streszczenie

Wspomnienia o Konradzie Czapiewskim jego koleżanek i kolegów z Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN oraz współpracowników z innych jednostek naukowych.

Maria Bednarek-Szczepańska [bednarek@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Sylwia Dołzbłasz [sylwia.dolzblasz@ uwr.edu.pl], Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego
Krzysztof Janc [krzysztof.janc@uwr.edu.pl], Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego
Michał Konopski, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Barbara Maćkiewicz [barbara.mackiewicz@amu.edu.pl], Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej
Katarzyna Leśniewska-Napierała [katarzyna.lesniewska@geo.uni.lodz.pl], Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych; CiTUR Centre for Tourism Research, Development and Innovation
Tomasz Napierała [tomasz.napierala@geo.uni.lodz.pl], Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych; CiTUR Centre for Tourism Research, Development and Innovation
Edyta Regulska [eregulska@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Piotr Rosik [rosik@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Marcin Wójcik [marcin.wojcik@geo.uni.lodz.pl], Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych
Joanna Markowska-Cerić [.], .
Denis Cerić [d.ceric@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Tomasz Komornicki [t.komorn@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organisation, Polish Academy of Sciences Twarda 51/55, 00-818 Warsaw: Poland
Mariusz Kowalski [mar.kow@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN

Cytowanie

APA: Bednarek-Szczepańska, M., Dołzbłasz, S., Janc, K., Konopski, M., Maćkiewicz, B., Leśniewska-Napierała, K., Napierała, T., Regulska, E., Rosik, P., Wójcik, M., Markowska-Cerić, J., Cerić, D., Komornicki, T., & Kowalski, M. (2024). Wspomnienia o Konradzie Czapiewskim. Przegląd Geograficzny, 96(1), 127-144. https://doi.org/
MLA: Bednarek-Szczepańska, Maria, et al. "Wspomnienia o Konradzie Czapiewskim". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 1, 2024, pp. 127-144. https://doi.org/
Chicago: Bednarek-Szczepańska, Maria, Dołzbłasz, Sylwia, Janc, Krzysztof, Konopski, Michał, Maćkiewicz, Barbara, Leśniewska-Napierała, Katarzyna, Napierała, Tomasz, Regulska, Edyta, Rosik, Piotr, Wójcik, Marcin, Markowska-Cerić, Joanna, Cerić, Denis, Komornicki, Tomasz, and Kowalski, Mariusz. "Wspomnienia o Konradzie Czapiewskim". Przegląd Geograficzny 96, no. 1 (2024): 127-144. https://doi.org/
Harvard: Bednarek-Szczepańska, M., Dołzbłasz, S., Janc, K., Konopski, M., Maćkiewicz, B., Leśniewska-Napierała, K., Napierała, T., Regulska, E., Rosik, P., Wójcik, M., Markowska-Cerić, J., Cerić, D., Komornicki, T., & Kowalski, M. 2024. "Wspomnienia o Konradzie Czapiewskim". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 1, pp. 127-144. https://doi.org/

Streszczenie

Regionalizm jest spontanicznym ruchem społecznym dążącym do ochrony, zachowania oraz przekazywania cennych wartości kultury lokalnej i regionalnej. Pod tym względem Kaszubi zdecydowanie wyróżniają się spośród wszystkich ruchów regionalistycznych w Polsce. Uwarunkowania uformowały ich w wewnętrznie zintegrowaną i dobrze zorganizowaną społeczność zajmującą zwarty obszar osadniczy w północnej Polsce i cechującą się niekwestionowaną odrębnością etniczno-językową. Celem pracy było określenie podstaw, dążeń i przejawów działalności kaszubskich regionalistów po 1989 r. Badania składały się z trzech etapów. Pierwszy dotyczył analizy historii i obecnego stanu społeczności kaszubskiej oraz reprezentujących ją ruchów regionalnych. Drugi etap polegał na analizie jakościowej treści dokumentów organizacji regionalistycznych w latach 1991-2018. Zwieńczeniem badań było przeprowadzenie wywiadów eksperckich z czołowymi przedstawicielami wybranych organizacji kaszubskich. Po upadku systemu komunistycznego Kaszubi liczyli, że w wolnej Polsce będą mogli upomnieć się o swoje prawa jako wyodrębniająca się społeczność regionalna. Nosicielami tych postulatów stało się odrodzone Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie oraz działacze kaszubscy w ramach ogólnopolskich partii politycznych o charakterze liberalnym i centro-prawicowym. Ograniczoność postulatów kaszubskich sprawiała, że mogli je realizować w ramach głównego nurtu polskiej polityki. Dobrze zorganizowani działacze kaszubscy mogli osiągnąć znacznie więcej, występując jako wpływowi działacze partii ogólnonarodowych niż jedynie jak członkowie ruchu kaszubskiego.

Słowa kluczowe: regionalizm, Kaszuby, organizacje kaszubskie, województwo pomorskie

Mariusz Kowalski [mar.kow@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Michał Konopski [konopski@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN

Cytowanie

APA: Kowalski, M., & Konopski, M. (2024). Główne cechy i postulaty kaszubskiego ruchu regionalnego po 1989 r.. Przegląd Geograficzny, 96(1), 75-101. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.1.4
MLA: Kowalski, Mariusz, and Konopski, Michał. "Główne cechy i postulaty kaszubskiego ruchu regionalnego po 1989 r.". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 1, 2024, pp. 75-101. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.1.4
Chicago: Kowalski, Mariusz, and Konopski, Michał. "Główne cechy i postulaty kaszubskiego ruchu regionalnego po 1989 r.". Przegląd Geograficzny 96, no. 1 (2024): 75-101. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.1.4
Harvard: Kowalski, M., & Konopski, M. 2024. "Główne cechy i postulaty kaszubskiego ruchu regionalnego po 1989 r.". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 1, pp. 75-101. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.1.4

Streszczenie

Konsekwencje nierówności przestrzennych stanowią zagrożenie dla spójności społecznej oraz niesprawiedliwości i marginalizacji, mogąc przyczyniać się do rozłamów politycznych. Odzwierciedleniem niezadowolenia społecznego jest wzrost znaczenia partii populistycznych i kontestatorskich, skierowanych przeciwko establishmentowi. Artykuł dotyczy problematyki społeczno-ekonomicznych nierówności przestrzennych w skali regionalnej i wynikającej z nich geografii niezadowolenia społeczności, które czują się „pozostawione w tyle”. Dokonano analizy preferencji politycznych porównując ze sobą dwa okręgi wyborcze znajdujące się w obszarach problemowych (cechujących się opóźnieniem urbanizacyjnym – okręg chełmski – i szokiem transformacyjnym – okręg koszaliński). Przeanalizowano wyniki czterech ostatnich wyborów do Sejmu (2011, 2015, 2019, 2023). Rezultaty skonfrontowano z ogólnopolskimi orientacjami politycznymi oraz jednej z najbardziej elitarnych, w domyśle najmniej populistycznej miejscowości w Polsce (okręg poznański). Na tej podstawie można potwierdzić tezę o bardziej populistycznych preferencjach wyborczych ludności obszarów problemowych. Populizm nie zawsze reprezentuje jednak określoną ideologię na osi lewica-prawica i wykazuje potencjał do przyciągania wyborców zarówno w lokalnych środowiskach konserwatywnych, jak i bardziej postępowych. Ugrupowania bardziej wyraziste ideowo, zarówno prawicowe, jak i lewicowe uzyskiwały na obszarach problemowych porównywalne i wyższe od ogólnopolskiego rezultaty w obu typach społeczności. Z kolei partie mainstreamowe zdając sobie sprawę z potencjału ugrupowań populistycznych dostosowują swój program wyborczy by zawalczyć o głosy „niezadowolonych” społeczności obszarów „pozostawionych w tyle”.

Słowa kluczowe: nierówności przestrzenne, geografia niezadowolenia, preferencje wyborcze, obszary problemowe, populizm

Jerzy Bański [jbanski@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Mariusz Kowalski [mar.kow@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Michał Konopski [konopski@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN

Cytowanie

APA: Bański, J., Kowalski, M., & Konopski, M. (2023). Nierówności przestrzenne a geografia niezadowolenia. Przykład preferencji wyborczych na obszarach problemowych w Polsce. Przegląd Geograficzny, 95(4), 421-446. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.4.4
MLA: Bański, Jerzy, et al. "Nierówności przestrzenne a geografia niezadowolenia. Przykład preferencji wyborczych na obszarach problemowych w Polsce". Przegląd Geograficzny, vol. 95, no. 4, 2023, pp. 421-446. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.4.4
Chicago: Bański, Jerzy, Kowalski, Mariusz, and Konopski, Michał. "Nierówności przestrzenne a geografia niezadowolenia. Przykład preferencji wyborczych na obszarach problemowych w Polsce". Przegląd Geograficzny 95, no. 4 (2023): 421-446. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.4.4
Harvard: Bański, J., Kowalski, M., & Konopski, M. 2023. "Nierówności przestrzenne a geografia niezadowolenia. Przykład preferencji wyborczych na obszarach problemowych w Polsce". Przegląd Geograficzny, vol. 95, no. 4, pp. 421-446. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.4.4

Streszczenie

Głównym celem opracowania jest identyfikacja głównych zjawisk i procesów związanych z zachowaniami wyborczymi w wybranych krajach Europy Środkowo-Wschodniej (Polska, Rumunia, Litwa) po 1989 r. Jedną z konsekwencji upadku systemu komunistycznego było wprowadzenie instytucji wolnych wyborów. Pomimo dziesięcioleci komunistycznego ujednolicania ujawniły one różnice pod względem sympatii politycznych. Ta zmienność miała również wymiar przestrzenny. Zaznaczyły się przede wszystkim różnice miasto-wieś. Dodatkowo, społeczności związane z sektorem uspołecznionym w rolnictwie różnią się od tych, w których indywidualne rolnictwo przetrwało. Obszary wiejskie o mniejszym udziale funkcji rolniczych (w których zachodzi suburbanizacja lub semiurbanizacja) również wykazują się odrębnymi cechami. Przebadany okres (1990-2018) jest wyraźnie podzielony na dwa podokresy. W pierwszym, obejmującym lata 90. XX w. i kilka pierwszych lat nowego stulecia, sednem konfliktu politycznego był spór między postkomunistyczną lewicą a antykomunistycznymi partiami prawicowymi. W drugim, po 2004 r., wraz z wejściem w dorosłość młodszych roczników oraz postępującymi przemianami politycznymi i społeczno-gospodarczymi, spór ten stracił na znaczeniu. Pojawiły się nowe problemy, zarówno krajowe, jak i bardziej uniwersalne.

Słowa kluczowe: wybory, zachowania wyborcze, przestrzenne zróżnicowanie, granice nieformalne, Europa Środkowo-Wschodnia, Polska, Rumunia, Litwa

Mariusz Kowalski [mar.kow@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN

Cytowanie

APA: Kowalski, M. (2023). Trwałość przestrzennego zróżnicowania zachowań wyborczych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Przegląd Geograficzny, 95(1), 57-83. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.1.3
MLA: Kowalski, Mariusz. "Trwałość przestrzennego zróżnicowania zachowań wyborczych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej". Przegląd Geograficzny, vol. 95, no. 1, 2023, pp. 57-83. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.1.3
Chicago: Kowalski, Mariusz. "Trwałość przestrzennego zróżnicowania zachowań wyborczych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej". Przegląd Geograficzny 95, no. 1 (2023): 57-83. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.1.3
Harvard: Kowalski, M. 2023. "Trwałość przestrzennego zróżnicowania zachowań wyborczych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej". Przegląd Geograficzny, vol. 95, no. 1, pp. 57-83. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.1.3