Przegląd Geograficzny (2020) tom 92, zeszyt 2

Abstract

Małe miasta położone na obszarach peryferyjnych doświadczają przemian funkcjonalnych w warunkach odpływu migracyjnego i przyspieszonego starzenia się populacji. W artykule przedstawiona jest analiza czynników tych zmian, odwołująca się do koncepcji konkurencyjności terytorialnej R. Camagniego (2002). Praca dotyczy 19 małych miast północno-wschodniej Polski, w których zostały przeprowadzone badania przy zastosowaniu metod jakościowych – wywiadu pogłębionego oraz wywiadu kwestionariuszowego. Wyróżniono funkcje wyspecjalizowane oraz funkcje o lokalnym zasięgu, podtrzymujące (lub stabilizujące) funkcjonalne relacje miasto – obszary wiejskie na lokalnym poziomie systemu osadniczego. Zarysowano tendencje prowadzące do przyszłych zmian, w tym wzrostu znaczenia pełnionej przez małe miasta funkcji miejsca zamieszkania w lokalnym, jak również ponadlokalnym wymiarze

Keywords: małe miasta, regiony peryferyjne, funkcje wyspecjalizowane, konkurencyjność terytorialna

Ewa Korcelli-Olejniczak [eko@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland

Citation

APA: Korcelli-Olejniczak, E. (2020). Funkcjonalne różnicowanie małych miast północno-wschodniej Polski w warunkach depopulacji. Przegląd Geograficzny, 92(2), 191-212. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.2
MLA: Korcelli-Olejniczak, Ewa. "Funkcjonalne różnicowanie małych miast północno-wschodniej Polski w warunkach depopulacji". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 2, 2020, pp. 191-212. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.2
Chicago: Korcelli-Olejniczak, Ewa. "Funkcjonalne różnicowanie małych miast północno-wschodniej Polski w warunkach depopulacji". Przegląd Geograficzny 92, no. 2 (2020): 191-212. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.2
Harvard: Korcelli-Olejniczak, E. 2020. "Funkcjonalne różnicowanie małych miast północno-wschodniej Polski w warunkach depopulacji". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 2, pp. 191-212. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.2

Abstract

Increased daily mobility between Bratislava and its hinterland combines with mobility within the city to put demands on the transport system. The massive increase in road transport, connected inter alia with the rapid development of suburbanisation based mainly on individual automobile transport, has caused many problems. This paper introduces some of those problems as manifested in Bratislava and its hinterland – from a geographical perspective – and outlines the way in which an unfavourable situation can be improved. The future of transport in Bratislava and its hinterland requires the creation of a multimodal transport system, which can effectively serve various transport requirements and ensure the mobility of inhabitants.

Keywords: transport infrastructure, public transport, individual transport, suburbanisation, Bratislava

Daniel Michniak [geogmich@savba.sk], Institute of Geography, Slovak Academy of Sciences Štefánikova 49, 814 73 Bratislava: Slovak Republic

Citation

APA: Michniak, D. (2020). Transport-related problems in Bratislava city and its suburban region. Przegląd Geograficzny, 92(2), 213-226. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.3
MLA: Michniak, Daniel. "Transport-related problems in Bratislava city and its suburban region". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 2, 2020, pp. 213-226. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.3
Chicago: Michniak, Daniel. "Transport-related problems in Bratislava city and its suburban region". Przegląd Geograficzny 92, no. 2 (2020): 213-226. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.3
Harvard: Michniak, D. 2020. "Transport-related problems in Bratislava city and its suburban region". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 2, pp. 213-226. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.3

Abstract

Celem artykułu jest identyfikacja ułomności statystyki opisującej wielkość i strukturę parku samochodów osobowych w Polsce, a także sformułowanie konsekwencji tych ułomności dla badań geograficznych. Ułomności, które poddano szczegółowej analizie, podzielono na trzy grupy: 1) „martwe dusze”, czyli zawyżanie liczby pojazdów poprzez pozostawanie w ewidencji samochodów od dawna nieporuszających się po drogach, 2) „auta z kratką”, czyli zaniżanie liczby samochodów osobowych i zawyżanie liczby samochodów ciężarowych w związku z masowym zjawiskiem rejestrowania aut osobowych z homologacją ciężarową oraz 3) auta firmowe, czyli zawyżanie liczby pojazdów w miastach będących siedzibami firm leasingowych i dużych przedsiębiorstw posiadających samochody służbowe. W artykule określono skalę przeszacowania wielkości wskaźnika motoryzacji w Polsce, a także obszary (traktując powiaty jako podstawowe jednostki przestrzenne), na których to przeszacowanie przyjmuje najwyższe wartości.

Keywords: statystyka motoryzacji, poziom motoryzacji, rynek samochodów, geografia transportu, Polska

Bartłomiej Kołsut [bartkol@amu.edu.pl], Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej
Jędrzej Gadziński [jedgad@amu.edu.pl], Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej
Tadeusz Stryjakiewicz [tadek@amu.edu.pl], Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej

Citation

APA: Kołsut, B., Gadziński, J., & Stryjakiewicz, T. (2020). Ułomności statystyki motoryzacji w Polsce i ich konsekwencje dla badań geograficznych. Przegląd Geograficzny, 92(2), 227-245. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.4
MLA: Kołsut, Bartłomiej, et al. "Ułomności statystyki motoryzacji w Polsce i ich konsekwencje dla badań geograficznych". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 2, 2020, pp. 227-245. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.4
Chicago: Kołsut, Bartłomiej, Gadziński, Jędrzej, and Stryjakiewicz, Tadeusz. "Ułomności statystyki motoryzacji w Polsce i ich konsekwencje dla badań geograficznych". Przegląd Geograficzny 92, no. 2 (2020): 227-245. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.4
Harvard: Kołsut, B., Gadziński, J., & Stryjakiewicz, T. 2020. "Ułomności statystyki motoryzacji w Polsce i ich konsekwencje dla badań geograficznych". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 2, pp. 227-245. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.4

Abstract

Przedmiotem artykułu jest analiza poziomu dostępności dziennej w układzie miast wojewódzkich w Polsce, w kontekście ich potencjału do kształtowania wzajemnych powiązań funkcjonalno-przestrzennych. Pomiar dostępności dziennej wykonano na podstawie czasów przejazdu transportem indywidualnym (samochodowym) i kolejowym. Ponadto w analizie uwzględniono trzy warianty czasowe podróży jednodniowej (4, 6 i 8 godzin dostępnych w miejscu docelowym podróży). Pozwoliło to na utworzenie syntetycznego wskaźnika dostępności dziennej dla poszczególnych miast wojewódzkich, a następnie na sklasyfikowanie ich pod kątem możliwości kształtowania wzajemnych powiązań funkcjonalno-przestrzennych.

Keywords: dostępność transportowa, dostępność dzienna, miasta wojewódzkie, powiązania funkcjonalne, metropolia sieciowa

Tomasz Komornicki [t.komorn@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
Karol Kowalczyk [karol.kowalczyk@poczta.umcs.lublin.pl], Department of Socio-Economic Geography Maria Curie-Sklodowska University Pl. M. Curie-Skłodowskiej 5, 20-031 Lublin: Poland

Citation

APA: Garbacz, E., Komornicki, T., & Kowalczyk, K. (2020). Dostępność dzienna w układzie miast wojewódzkich w Polsce. Przegląd Geograficzny, 92(2), 247-265. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.5
MLA: Garbacz, Ewa, et al. "Dostępność dzienna w układzie miast wojewódzkich w Polsce". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 2, 2020, pp. 247-265. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.5
Chicago: Garbacz, Ewa, Komornicki, Tomasz, and Kowalczyk, Karol. "Dostępność dzienna w układzie miast wojewódzkich w Polsce". Przegląd Geograficzny 92, no. 2 (2020): 247-265. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.5
Harvard: Garbacz, E., Komornicki, T., & Kowalczyk, K. 2020. "Dostępność dzienna w układzie miast wojewódzkich w Polsce". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 2, pp. 247-265. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.5

Abstract

Przestępczość stanowi tego rodzaju zjawisko, które bezpośrednio dotyka mieszkańców zasadniczo wszystkich obszarów na świecie. Jego zróżnicowanie, jeśli idzie o wielkość czy różnorodność popełnianych czynów, czyni je dodatkowo niezwykle niebezpiecznym. Wiele dziedzin naukowych zajmuje się jego analizą w różnych kontekstach próbując je wyjaśnić, czy ze strony lepszego poznania natury sprawcy – zaburzeń mających istotny wpływ na jego postępowanie, a zatem identyfikację różnych zjawisk chorobowych, które jednocześnie będą stanowić o konieczności izolacji takiej jednostki, czy też z punktu widzenia stworzenia odpowiedniego zestawu narzędzi będących pomocnymi w resocjalizacji jednostki, która dopuściła się czynu z prawem niezgodnego. Traktowanie zjawiska całkowicie odrębnie przez poszczególne nauki nie pozwoli na pełne jego zrozumienie, stąd też podkreśla się, że konieczna jest w tym kontekście współpraca wielu dyscyplin naukowych. Niniejsze opracowanie obejmuje przegląd badań dotyczących przestępczości jako zjawiska geograficznego ujmowanego pierwotnie w zakresie różnych dyscyplin naukowych. Współczesne rozważania nad zjawiskiem skupiają się w obrębie trzech podejść – kryminologicznego, socjologicznego i geograficznego i w taki sposób przeprowadzony został przegląd literatury. Celem pracy jest ukazanie zjawiska przestępczości w świetle różnych nauk, a także odpowiedź na pytanie czy i w jakim zakresie przestępczość jest zjawiskiem geograficznym.

Keywords: przestępczość, przegląd badań, kryminologia, socjologia, geografia

Agnieszka Lisowska-Kierepka [agnieszka.lisowska@uwr.edu.pl], Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowaniu Środowiska

Citation

APA: Lisowska-Kierepka, A. (2020). Przestępczość jako zjawisko geograficzne? Przegląd badań nad zjawiskiem w świetle wybranych nauk. Przegląd Geograficzny, 92(2), 267-290. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.6
MLA: Lisowska-Kierepka, Agnieszka. "Przestępczość jako zjawisko geograficzne? Przegląd badań nad zjawiskiem w świetle wybranych nauk". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 2, 2020, pp. 267-290. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.6
Chicago: Lisowska-Kierepka, Agnieszka. "Przestępczość jako zjawisko geograficzne? Przegląd badań nad zjawiskiem w świetle wybranych nauk". Przegląd Geograficzny 92, no. 2 (2020): 267-290. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.6
Harvard: Lisowska-Kierepka, A. 2020. "Przestępczość jako zjawisko geograficzne? Przegląd badań nad zjawiskiem w świetle wybranych nauk". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 2, pp. 267-290. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.6

Abstract

We wstępnej części artykułu przedstawiono początki kształtowania się granic politycznych i administracyjnych w odrodzonym po I wojnie światowej państwie polskim. W celu określenia ich zasięgu geograficznego dołączono do tekstu osiem oryginalnych map wykreślonych i opublikowanych w latach 1918–1921. Zostały one opisane i skomentowane od strony geograficznej. Mapy te tłumaczą wiele kwestii politycznych, a zwłaszcza ukazują uwarunkowania i skutki konfliktów militarnych, które prowadziło państwo polskie ze swoimi sąsiadami. Wytyczone wówczas granice polityczno-administracyjne trwały w zasadzie do 1938 r.

Keywords: granice polityczne Polski, mapy polityczno-administracyjne, województwa II Rzeczypospolitej

Piotr Eberhardt [p.ebe@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland

Citation

APA: Eberhardt, P. (2020). Kształtowanie układu administracyjnego II Rzeczypospolitej w świetle ówczesnych map. Przegląd Geograficzny, 92(2), 291-310. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.7
MLA: Eberhardt, Piotr. "Kształtowanie układu administracyjnego II Rzeczypospolitej w świetle ówczesnych map". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 2, 2020, pp. 291-310. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.7
Chicago: Eberhardt, Piotr. "Kształtowanie układu administracyjnego II Rzeczypospolitej w świetle ówczesnych map". Przegląd Geograficzny 92, no. 2 (2020): 291-310. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.7
Harvard: Eberhardt, P. 2020. "Kształtowanie układu administracyjnego II Rzeczypospolitej w świetle ówczesnych map". Przegląd Geograficzny, vol. 92, no. 2, pp. 291-310. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.7