Tomasz Komornicki
Kronika
Przegląd Geograficzny (2024) tom 96, zeszyt 4, pp. 523-524 | 
Full text
Abstract
2 lutego 2024 r. zmarł profesor Michael Wegener, wybitny przedstawiciel nauk o przestrzeni i wieloletni bliski współpracownik Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk.
Michael Wegener urodził się w Bremie. Studiował na Technische Universität Berlin, gdzie w 1966 r. uzyskał dyplom z architektury. Po kilku latach pracy na uczelni jako asystent badawczy i techniczny, przeniósł się do Frankfurtu nad Menem, gdzie objął stanowisko kierownika grupy badawczej w amerykańskim Battelle Institute. Od 1977 r. był związany z Uniwersytetem w Dortmundzie, początkowo jako kierownik projektów i zastępca dyrektora Instytutu Planowania Przestrzennego, a od 1991 r. jako profesor na Wydziale Planowania Przestrzennego.
Spędził również kilka lat w Japonii, prowadząc wykłady na Uniwersytecie Tokijskim oraz Uniwersytecie w Gifu, a także pełnił funkcję profesora wizytującego w Centre for Advanced Spatial Analysis, University College London. Od lat 90. XX w. profesor Michael Wegener był zaangażowany we współpracę naukową z Instytutem Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk (IGiPZ PAN), aktywnie uczestnicząc w konferencjach Warszawskiego Forum Regionalnego oraz współpracując w ramach kilku międzynarodowych projektów w programie ESPON. W późniejszych latach współpracował z IGiPZ PAN w ramach firmy planistyczno-konsultingowej Spiekermann & Wegener. Warto wspomnieć o jego udziale w projektach dotyczących konsekwencji przestrzennych rozszerzenia Unii Europejskiej (ESPON 1.1.3) oraz przestrzennych efektów rozwoju europejskich sieci transportowych (ESPON TRACC), które miały istotne znaczenie dla polskiej nauki. Publikował także w czasopiśmie Europa XXI, wydawanym przez IGiPZ PAN (Wegener et al., 2005).
Głównym obszarem zainteresowań naukowych Michaela Wegenera było modelowanie systemów miejskich. Był autorem jednego z najbardziej zaawansowanych dynamicznych modeli rozwoju miast oraz międzynarodowym ekspertem w zakresie operacyjnych modeli symulacyjnych interakcji między użytkowaniem gruntów a transportem. Jego zainteresowania badawcze i liczne publikacje naukowe koncentrowały się między innymi na międzynarodowych systemach miejskich i ewoluujących celach polityki przestrzennej. Jego koncepcje, np. dotyczące policentrycznego rozwoju Europy, stały się podstawą Europejskiej Perspektywy Rozwoju Przestrzennego opracowanej w 1999 r. Był współautorem modelu SASI/IASON oraz licznych prac związanych z dostępnością transportową i jej wpływem na rozwój społeczno-gospodarczy. Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej badania te zainspirowały opracowanie w IGiPZ PAN polskiego multimodalnego wskaźnika dostępności transportowej (WMDT), który jest do dziś stosowany w ocenie projektów infrastrukturalnych.
Michael Wegener był głęboko zaangażowany i zatroskany globalnymi kwestiami ekologicznymi, zarówno zawodowo, jak i prywatnie. Mieszkał w skromnym, dostosowanym do jego potrzeb domu w jednym z poprzemysłowych osiedli Zagłębia Ruhry. Podczas podróży do Warszawy korzystał zazwyczaj z nocnego pociągu z Kolonii. Rozmowy z nim były zwykle długie i wielowątkowe. Zapamiętamy Go nie tylko jako doskonałego naukowca, ale również jako serdeczną i ciepłą osobę. Gościnność, z jaką przyjmował gości z Polski w Dortmundzie, pozostanie w naszej pamięci.
Spotkania i dyskusje z profesorem Michaelem Wegenerem były zawsze wyjątkowe i interesujące. Wiedzieliśmy, że oprócz bieżących spraw projektowych poruszymy także takie tematy, jak rola państwa w gospodarce, zasadność budowy nowej infrastruktury drogowej czy przyszłość światowej energetyki. W okresie transformacji systemowej w Polsce były to ważne tematy, a nasze opinie niekiedy się różniły. Profesor Wegener zawsze starał się przekonać nas do swoich poglądów. Nie zawsze mu się to udawało, ale pytania, które stawiał, pozostawały aktualne. Nawet dziś zmuszają czasem do krytycznej oceny własnych poglądów. Będzie nam brakowało tych dyskusji.
[korcelli@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
[t.komorn@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
Citation
APA: Korcelli, P., & Komornicki, T. (2024). Michael Wegener (1938‑2024). Przegląd Geograficzny, 96(4), 523-524. https://doi.org/
MLA: Korcelli, Piotr, and Komornicki, Tomasz. "Michael Wegener (1938‑2024)". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 4, 2024, pp. 523-524. https://doi.org/
Chicago: Korcelli, Piotr, and Komornicki, Tomasz. "Michael Wegener (1938‑2024)". Przegląd Geograficzny 96, no. 4 (2024): 523-524. https://doi.org/
Harvard: Korcelli, P., & Komornicki, T. 2024. "Michael Wegener (1938‑2024)". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 4, pp. 523-524. https://doi.org/
Wspomnienia o Konradzie Czapiewskim
Przegląd Geograficzny (2024) tom 96, zeszyt 1, pp. 127-144 | Full text
Abstract
Wspomnienia o Konradzie Czapiewskim jego koleżanek i kolegów z Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN oraz współpracowników z innych jednostek naukowych.
[bednarek@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
[sylwia.dolzblasz@ uwr.edu.pl], Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego
[krzysztof.janc@uwr.edu.pl], Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego
, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
[barbara.mackiewicz@amu.edu.pl], Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej
[katarzyna.lesniewska@geo.uni.lodz.pl], Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych; CiTUR Centre for Tourism Research, Development and Innovation
[tomasz.napierala@geo.uni.lodz.pl], Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych; CiTUR Centre for Tourism Research, Development and Innovation
[eregulska@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences Twarda 51/55, 00-818 Warsaw: Poland
[rosik@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[marcin.wojcik@geo.uni.lodz.pl], Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych
[.], .
[d.ceric@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
[t.komorn@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[mar.kow@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Citation
APA: Bednarek-Szczepańska, M., Dołzbłasz, S., Janc, K., Konopski, M., Maćkiewicz, B., Leśniewska-Napierała, K., Napierała, T., Regulska, E., Rosik, P., Wójcik, M., Markowska-Cerić, J., Cerić, D., Komornicki, T., & Kowalski, M. (2024). Wspomnienia o Konradzie Czapiewskim. Przegląd Geograficzny, 96(1), 127-144. https://doi.org/
MLA: Bednarek-Szczepańska, Maria, et al. "Wspomnienia o Konradzie Czapiewskim". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 1, 2024, pp. 127-144. https://doi.org/
Chicago: Bednarek-Szczepańska, Maria, Dołzbłasz, Sylwia, Janc, Krzysztof, Konopski, Michał, Maćkiewicz, Barbara, Leśniewska-Napierała, Katarzyna, Napierała, Tomasz, Regulska, Edyta, Rosik, Piotr, Wójcik, Marcin, Markowska-Cerić, Joanna, Cerić, Denis, Komornicki, Tomasz, and Kowalski, Mariusz. "Wspomnienia o Konradzie Czapiewskim". Przegląd Geograficzny 96, no. 1 (2024): 127-144. https://doi.org/
Harvard: Bednarek-Szczepańska, M., Dołzbłasz, S., Janc, K., Konopski, M., Maćkiewicz, B., Leśniewska-Napierała, K., Napierała, T., Regulska, E., Rosik, P., Wójcik, M., Markowska-Cerić, J., Cerić, D., Komornicki, T., & Kowalski, M. 2024. "Wspomnienia o Konradzie Czapiewskim". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 1, pp. 127-144. https://doi.org/
Articles
Przegląd Geograficzny (2023) tom 95, zeszyt 4, pp. 343-367 | Full text
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.4.1
Abstract
Celem artykułu jest określenie płaszczyzn problemowo-przedmiotowych dotyczących ujmowania perspektywy prawnej w dyscyplinie geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna. Dla potrzeb realizacji tego celu najpierw wskazano ogólne relacje występujące między naukami geograficznymi i prawnymi. Następnie wyodrębniono i przedstawiono kluczowe nurty teoretyczne, które ułatwiają doprecyzowanie roli wymiaru prawnego w geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarce przestrzennej, akcentując i charakteryzując przede wszystkim podejście instytucjonalne i geografię prawną. Następnie wyodrębniono najbardziej istotne tematy, w których występuje związek między wymiarem prawnym a geografią społeczno-ekonomiczną i gospodarką przestrzenną. W kolejnym kroku wyodrębniono dwie grupy zagadnień: te, w których wymiar prawny jest już w literaturze dostrzegany oraz te, w których wymiar prawny nie jest zauważany lub występuje w znikomym stopniu. Do wszystkich wyodrębnionych ten sposób zagadnień dostosowano te gałęzie prawa, które w najszerszym zakresie są z nimi powiązane. Najczęściej powoływaną w tym kontekście gałęzią prawa okazało się prawo administracyjne. W ostatniej części artykułu podjęto próbę określenia kluczowych kierunków przyszłych badań i dyskusji naukowej.
Keywords: geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna, prawo, geografia prawna, podejście instytucjonalne, planowanie przestrzenne
[macnowak@zut.edu.pl], West Pomeranian University of Technology in Szczecin, Faculty of Economics, Department of Real Estate Żołnierska 47, 71-210 Szczecin: Poland
[psleszyn@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
[chur@amu.edu.pl], Institute of Socio-Economic Geography and Space Economy, Adam Mickiewicz University, Fredry 10, 61-701 Poznań, Poland
[m.degor@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[t.komorn@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[iwona.sagan@ug.edu.pl], Department of Economic Geography, Faculty of Oceanography and Geography University of Gdańsk Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk: Poland
[tadek@amu.edu.pl], Adam Mickiewicz University. Poznań. Poland
Citation
APA: Nowak, M., Śleszyński, P., Churski, P., Degórski, M., Komornicki, T., Sagan, I., & Stryjakiewicz, T. (2023). Wymiar prawny w dyscyplinie geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne i zagadnienia badawcze. Przegląd Geograficzny, 95(4), 343-367. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.4.1
MLA: Nowak, Maciej J., et al. "Wymiar prawny w dyscyplinie geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne i zagadnienia badawcze". Przegląd Geograficzny, vol. 95, no. 4, 2023, pp. 343-367. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.4.1
Chicago: Nowak, Maciej J., Śleszyński, Przemysław, Churski, Paweł, Degórski, Marek, Komornicki, Tomasz, Sagan, Iwona, and Stryjakiewicz, Tadeusz. "Wymiar prawny w dyscyplinie geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne i zagadnienia badawcze". Przegląd Geograficzny 95, no. 4 (2023): 343-367. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.4.1
Harvard: Nowak, M., Śleszyński, P., Churski, P., Degórski, M., Komornicki, T., Sagan, I., & Stryjakiewicz, T. 2023. "Wymiar prawny w dyscyplinie geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne i zagadnienia badawcze". Przegląd Geograficzny, vol. 95, no. 4, pp. 343-367. https://doi.org/10.7163/PrzG.2023.4.1
Changes in Poles’ level of international mobility
Przegląd Geograficzny (2021) tom 93, zeszyt 2, pp. 161-180 | Full text
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.2
Abstract
Wzrost mobilności, zarówno krótko- jak i długookresowej, jest charakterystyczny dla współczesnego społeczeństwa. Dotyczy to zarówno wyjazdów krajowych jak i międzynarodowych. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie przemian międzynarodowej mobilności Polaków w latach 2007‑2017 z uwzględnieniem uwarunkowań tych przemieszczeń tj. rozwoju infrastruktury transportowej i usług transportowych. Przeprowadzone badanie wykazało, że mobilność zagraniczna Polaków zwiększa się. Głównymi motywacjami podróży są wyjazdy turystyczne, następnie cele związane z pracą zawodową oraz odwiedziny krewnych i znajomych. Najczęściej wykorzystywanym środkiem transportu jest samolot i samochód osobowy, przy czym w pierwszym przypadku odnotowano duży wzrost udziału przewozów lotniczych, a w drugim niewielki spadek. Znacząco zmniejszył się udział przewozów autokarowych. Głównymi krajami docelowymi wyjazdów Polaków są (ogółem tj. wszystkie motywacje): Niemcy, Czechy i Hiszpania. Wyjazdy Polaków do wschodnich sąsiadów (szczególnie do Rosji i na Białoruś) stanowią bardzo mały odsetek wszystkich przepływów międzynarodowych.
Keywords: mobilność, podróże międzynarodowe, przesunięcia modalne, środki transportu, motywacje podróży
[rafwis@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
[t.komorn@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
Citation
APA: Wiśniewski, R., & Komornicki, T. (2021). Przemiany międzynarodowej mobilności Polaków. Przegląd Geograficzny, 93(2), 161-180. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.2
MLA: Wiśniewski, Rafał, and Komornicki, Tomasz. "Przemiany międzynarodowej mobilności Polaków". Przegląd Geograficzny, vol. 93, no. 2, 2021, pp. 161-180. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.2
Chicago: Wiśniewski, Rafał, and Komornicki, Tomasz. "Przemiany międzynarodowej mobilności Polaków". Przegląd Geograficzny 93, no. 2 (2021): 161-180. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.2
Harvard: Wiśniewski, R., & Komornicki, T. 2021. "Przemiany międzynarodowej mobilności Polaków". Przegląd Geograficzny, vol. 93, no. 2, pp. 161-180. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.2
The delimitation of problem border areas
Przegląd Geograficzny (2019) tom 91, zeszyt 4, pp. 467-486 | Full text
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.2
Abstract
Obszary przygraniczne postrzegane są zazwyczaj jako obszary peryferyjne, o niższym stopniu rozwoju gospodarczego. Jednak położenie przygraniczne może przynosić również wymierne korzyści. W niniejszym artykule skupiono uwagę na dwóch elementach: tj. (1) delimitacji obszarów przygranicznych; (2) podziale jednostek, dla których położenie przy granicy państwowej przynosi pozytywne i negatywne skutki gospodarcze. Delimitację przeprowadzono z uwzględnieniem rzeczywistych powiązań gospodarczych. W pierwszym etapie procedura delimitacyjna obejmowała wyznaczenie obszaru przygranicznego, składającego się z pasa dwóch gmin. Drugi etap procedury polegał na eliminowaniu z tego zbioru jednostek o korzystnym położeniu względem ośrodków regionalnych wewnątrz kraju (uznano, że bliskość tych ośrodków niweluje potencjalne negatywne oddziaływanie granicy) oraz o wysokiej wartości eksportu do kraju sąsiedniego (uznano, że są to jednostki, którena położeniu przygranicznym raczej zyskują niż tracą). W ten sposób wyodrębniono gminy przygraniczne-problemowe, które wymagają potencjalnego wsparcia rozwojowego. Obejmują one przede wszystkim obszary leżące wzdłuż granicy z Rosją, Litwą, Białorusią i Słowacją. W największym stopniu na położeniu przygranicznym zyskują gminy leżące wzdłuż granicy polsko-niemieckiej. Autorską propozycję delimitacji przedstawiono na tle innych funkcjonujących podziałów. Przedstawiono również rekomendacje dla polityki rozwoju regionalnego.
Keywords: granica, obszary problemowe, handel zagraniczny, dostępność przestrzenna, polityka spójności
[t.komorn@twarda.pan.pl], Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00‑818 Warszawa, Poland
[rafwis@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
[andrzej.miszczuk@umcs.pl], Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Ekonomiczny
Citation
APA: Komornicki, T., Wiśniewski, R., & Miszczuk, A. (2019). Delimitacja przygranicznych obszarów problemowych. Przegląd Geograficzny, 91(4), 467-486. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.2
MLA: Komornicki, Tomasz, et al. "Delimitacja przygranicznych obszarów problemowych". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 4, 2019, pp. 467-486. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.2
Chicago: Komornicki, Tomasz, Wiśniewski, Rafał, and Miszczuk, Andrzej. "Delimitacja przygranicznych obszarów problemowych". Przegląd Geograficzny 91, no. 4 (2019): 467-486. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.2
Harvard: Komornicki, T., Wiśniewski, R., & Miszczuk, A. 2019. "Delimitacja przygranicznych obszarów problemowych". Przegląd Geograficzny, vol. 91, no. 4, pp. 467-486. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.2