Przegląd Geograficzny
to najdłużej ukazujące się (od 1919 r.) naukowe czasopismo geograficzne o ogólnopolskim zasięgu. Publikuje oryginalne prace teoretyczne, metodologiczne i empiryczne o tematyce odzwierciedlającej główne nurty i ewolucję zachodzącą w polskiej geografii, zarówno fizycznej jak i społeczno-ekonomicznej. Przegląd Geograficzny zapewnia otwarty dostęp do wszystkich artykułów. Pełne teksty dostępne są bez embarga czasowego.
Zapraszamy do współpracy i nadsyłania tekstów!
Wydawca: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
Najnowszy zeszyt
Artykuły
Budżet obywatelski a zagospodarowanie przestrzeni publicznych – przykład Łodzi
Przegląd Geograficzny (2024) tom 96, zeszyt 2, s. 153-174 | 
Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.1
Streszczenie
W 2012 r. łódzki magistrat podjął pierwsze działania mające na celu wdrożenie budżetu obywatelskiego w mieście. Rok później mieszkańcy mogli zagłosować na projekty, których byli pomysłodawcami. Inicjatywa zyskała aprobatę społeczeństwa i od dziesięciu lat to narzędzie partycypacji społecznej sprzyja uspołecznianiu polityki budżetowej miasta oraz pozwala na przeprowadzanie inwestycji zarówno o charakterze twardym (inwestycyjnym), jak i miękkim (społecznym). Można założyć, że wybierane projekty z perspektywy mieszkańców są istotne i pożądane, a także dają obraz występujących problemów w przestrzeni miasta. Autor w swojej pracy analizuje dziesięć edycji Łódzkiego Budżetu Obywatelskiego oraz dokonuje zestawienia projektów, które wpływały na zagospodarowanie publicznych przestrzeni miejskich.
Słowa kluczowe: budżet obywatelski, przestrzeń miejska, planowanie przestrzenne, partycypacja, Łódź
[tomasz.mikolajczyk@geo.uni.lodz.pl], Uniwersytet Łódzki, Instytut Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej
Cytowanie
APA: Mikołajczyk, T. (2024). Budżet obywatelski a zagospodarowanie przestrzeni publicznych – przykład Łodzi. Przegląd Geograficzny, 96(2), 153-174. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.1
MLA: Mikołajczyk, Tomasz. "Budżet obywatelski a zagospodarowanie przestrzeni publicznych – przykład Łodzi". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, 2024, pp. 153-174. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.1
Chicago: Mikołajczyk, Tomasz. "Budżet obywatelski a zagospodarowanie przestrzeni publicznych – przykład Łodzi". Przegląd Geograficzny 96, no. 2 (2024): 153-174. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.1
Harvard: Mikołajczyk, T. 2024. "Budżet obywatelski a zagospodarowanie przestrzeni publicznych – przykład Łodzi". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, pp. 153-174. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.1
Immigration to rural communities – attitudes from inside
Przegląd Geograficzny (2024) tom 96, zeszyt 2, s. 175-192 | Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.2
Streszczenie
This paper analyses the main trends of population change across the territory of Lithuania and the impact of immigration on the development of peripheral rural areas in the early 21st century. Qualitative methods were employed to reveal the attitudes of residents of peripheral areas towards arriving new residents and their potential contribution to local development. Special attention is paid on the attitudes of local community leaders and new settlers towards immigrants, including war refugees from Ukraine, illegal immigrants from distant countries, returnees, and residents arriving from other regions of Lithuania.
Słowa kluczowe: immigrants, war refugees, illegal immigration, emigrants, Lithuania
[baranauskiene.viktorija@gmail.com], Lithuanian Centre for Social Sciences, Institute of Sociology
[donatas.geo@gmail.com], Lithuanian Centre for Social Sciences, Institute of Sociology
[edis.geo@gmail.com], Lithuanian Centre for Social Sciences, Institute of Sociology
Cytowanie
APA: Baranauskienė, V., Burneika, D., & Kriaučiūnas, E. (2024). Immigration to rural communities – attitudes from inside. Przegląd Geograficzny, 96(2), 175-192. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.2
MLA: Baranauskienė, Viktorija, et al. "Immigration to rural communities – attitudes from inside". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, 2024, pp. 175-192. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.2
Chicago: Baranauskienė, Viktorija, Burneika, Donatas, and Kriaučiūnas, Edis. "Immigration to rural communities – attitudes from inside". Przegląd Geograficzny 96, no. 2 (2024): 175-192. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.2
Harvard: Baranauskienė, V., Burneika, D., & Kriaučiūnas, E. 2024. "Immigration to rural communities – attitudes from inside". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, pp. 175-192. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.2
Przegląd Geograficzny (2024) tom 96, zeszyt 2, s. 193-208 | Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.3
Streszczenie
It is frequently asserted that gastronomic services (or the hospitality sector) in Warsaw during the Occupation was, paradoxically, larger than before 1st September 1939. The evidence for this assertion, by known and highly respected authors, is argued here to be internally inconsistent even though their conclusions are largely the same. This paper comes to contrary conclusions, namely, that the scale of gastronomic services was smaller than before the war, though it was still surprisingly large, given the terrible conditions existing in the city. (Obviously, in either case, the evidence one draws upon can often be circumstantial and partial). The research draws on an analysis of telephone directories published in Poland from 1930 to 1945, some of which, but not all, are some of the sources used by the authors.
Słowa kluczowe: gastronomic services, estimating scale, German Occupation, review, Warsaw
[e.judge@leedsbeckett.ac.uk], Leeds Business School, Leeds Beckett University
Cytowanie
APA: Judge, E. (2024). Estimating the scale of gastronomic services in Warsaw during the German Occupation 1939‑1944: a review of the evidence. Przegląd Geograficzny, 96(2), 193-208. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.3
MLA: Judge, Eamonn. "Estimating the scale of gastronomic services in Warsaw during the German Occupation 1939‑1944: a review of the evidence". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, 2024, pp. 193-208. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.3
Chicago: Judge, Eamonn. "Estimating the scale of gastronomic services in Warsaw during the German Occupation 1939‑1944: a review of the evidence". Przegląd Geograficzny 96, no. 2 (2024): 193-208. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.3
Harvard: Judge, E. 2024. "Estimating the scale of gastronomic services in Warsaw during the German Occupation 1939‑1944: a review of the evidence". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, pp. 193-208. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.3
Transport pasażerski na przykładzie gmin Zalewu Wiślanego: wyzwania i problemy
Przegląd Geograficzny (2024) tom 96, zeszyt 2, s. 209-233 | Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.4
Streszczenie
Badanie obejmowało analizę funkcjonowania transportu pasażerskiego w gminach umiejscowionych nad Zalewem Wiślanym w Polsce. Region wyróżnia się unikatowymi w skali Europy walorami przyrodniczymi, jednak z perspektywy społeczno-gospodarczej zlokalizowany jest peryferyjnie względem kraju, co determinuje liczne problemy rozwojowe – m.in. pogorszenie jakości życia mieszkańców i depopulację. W pracy przyjęto następującą hipotezę badawczą mówiącą o tym, że region objęty analizą zagrożony jest marginalizacją i wymaga zmian w zakresie zwiększenia dostępności transportu publicznego. Metodyka pracy obejmowała dualne podejście – jakościowe i ilościowe, analizy prowadzono zarówno z wykorzystaniem danych zastanych – strategii rozwoju, planów zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania, rozkładów jazdy, danych dotyczących rozmieszczenia infrastruktury transportowej, a także i danych wywołanych. Wyniki jednoznacznie wskazują, że w regionie występuje znaczne niedoinwestowanie infrastruktury, niewystarczająca sieć tras komunikacyjnych, sezonowość transportu pasażerskiego warunkowana potrzebami ruchu turystycznego a także brak systemowego podejścia do kształtowania dostępnego i zrównoważonego transportu pasażerskiego. Bazuje on głównie na transporcie autobusowym i kolejowym, w mniejszym stopniu wodnym. W regionie występują również tzw. „białe plamy transportowe”, czyli obszary, do których nie dociera żaden środek transportu publicznego. Obecny kształt systemu transportu pasażerskiego, niedostatecznie rozpoznane potrzeby komunikacyjne mieszkańców oraz peryferyjność prowadzą do pogłębiania wykluczenia transportowego i alienacji społeczno-gospodarczej regionu.
Słowa kluczowe: transport regionalny, wykluczenie transportowe, marginalizacja społeczna, wykluczenie społeczno- ekonomiczne, Zalew Wiślany, Polska
[sandra.zukowska@ug.edu.pl], Uniwersytet Gdański, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej
[beata.chmiel@phdstud.ug.edu.pl], Uniwersytet Gdański, Katedra Transportu i Handlu Morskiego
[martyna.sydorow@phdstud.ug.edu.pl], Uniwersytet Gdański, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej
Cytowanie
APA: Żukowska, S., Chmiel, B., & Sydorów, M. (2024). Transport pasażerski na przykładzie gmin Zalewu Wiślanego: wyzwania i problemy. Przegląd Geograficzny, 96(2), 209-233. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.4
MLA: Żukowska, Sandra, et al. "Transport pasażerski na przykładzie gmin Zalewu Wiślanego: wyzwania i problemy". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, 2024, pp. 209-233. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.4
Chicago: Żukowska, Sandra, Chmiel, Beata, and Sydorów, Martyna. "Transport pasażerski na przykładzie gmin Zalewu Wiślanego: wyzwania i problemy". Przegląd Geograficzny 96, no. 2 (2024): 209-233. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.4
Harvard: Żukowska, S., Chmiel, B., & Sydorów, M. 2024. "Transport pasażerski na przykładzie gmin Zalewu Wiślanego: wyzwania i problemy". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, pp. 209-233. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.4
Perspektywa geograficzna badań nierówności społecznych w przestrzeni miast
Przegląd Geograficzny (2024) tom 96, zeszyt 2, s. 235-252 | Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.5
Streszczenie
Celem artykułu jest usystematyzowanie zagadnień dotyczących badań nad nierównościami w przestrzeni miast – przede wszystkim na podstawie prac naukowców z Polski oraz z krajów Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych, gdzie badania o tej tematyce mają dłuższą tradycję. Nierówności społeczne powszechnie uważa się za jedno z najważniejszych wyzwań współczesności. Wysoki poziom nierówności społecznych, wyraźny zwłaszcza w obszarach zurbanizowanych, negatywnie rzutuje na jakość życia ich mieszkańców. W artykule opisano współczesne definicje pojęcia nierówności społecznych oraz przedstawiono pojęcia bliskoznaczne. Wyjaśniono wpływ nierówności społecznych na codzienne życie mieszkańców miast. Omówiono także historię badań nad nierównościami oraz najczęściej stosowane podejścia badawcze. W ostatniej części przedstawiono aktualne kierunki badań i perspektywy rozwoju badań o tej tematyce w przyszłości.
Słowa kluczowe: nierówności społeczne, nierówności przestrzenne, geografia miast, miasto, dysproporcje, zróżnicowanie społeczne, segregacja
[m.swierkocki@uw.edu.pl], Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Cytowanie
APA: Świerkocki, M. (2024). Perspektywa geograficzna badań nierówności społecznych w przestrzeni miast. Przegląd Geograficzny, 96(2), 235-252. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.5
MLA: Świerkocki, Marcel. "Perspektywa geograficzna badań nierówności społecznych w przestrzeni miast". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, 2024, pp. 235-252. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.5
Chicago: Świerkocki, Marcel. "Perspektywa geograficzna badań nierówności społecznych w przestrzeni miast". Przegląd Geograficzny 96, no. 2 (2024): 235-252. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.5
Harvard: Świerkocki, M. 2024. "Perspektywa geograficzna badań nierówności społecznych w przestrzeni miast". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, pp. 235-252. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.5
Przegląd Geograficzny (2024) tom 96, zeszyt 2, s. 253-278 | Pełny tekst
doi: https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.6
Streszczenie
Artykuł podejmuje zagadnienie relacji funkcjonalno-przestrzennych między ośrodkiem centralnym a jego otoczeniem. Głównym celem opracowania było zidentyfikowanie zasięgu oddziaływania Słupska jako ośrodka handlowego; przeanalizowano również określone cechy poszczególnych sklepów (lub ich zespołów), takie jak rozmieszczenie w przestrzeni miasta czy popularność. Niezbędne dane zostały pozyskane w ramach terenowych badań, polegających na zanotowaniu liczby pojazdów pozostawionych na parkingach pod badanymi obiektami handlowymi oraz powiatu ich zarejestrowania. Przeprowadzono pomiary w różnych porach dnia i tygodnia w celu uzyskania szerokiego spektrum materiałów. Wykazano, iż zdecydowanie najchętniej odwiedzanym przez zmotoryzowanych klientów obiektem handlowym w Słupsku jest Centrum Handlowe Jantar, zaś wnioskiem generalnym jest większa frekwencja na parkingach w sobotę w porównaniu do dnia roboczego. Najsilniej wyróżniające Słupsk w skali regionu sklepy oraz większe kompleksy handlowo-usługowe odwiedzane są przede wszystkim przez mieszkańców miasta i otaczającego go powiatu ziemskiego, przy zauważalnej obecności osób z powiatów sławieńskiego i bytowskiego. Zasięg dojazdów samochodem do Słupska w celu nabycia dóbr lub usług w badanych obiektach zasadniczo zamyka się w granicach dawnego województwa słupskiego (z lat 1975‑1998), co dowodzi pełnieniu przez miasto funkcji przynajmniej subregionalnych. Ponadto, zauważalne jest pewne rozciągnięcie tego obszaru w kierunku zachodnim (region Pomorza Środkowego).
Słowa kluczowe: handel, transport, przestrzeń, samochód, Słupsk, Pomorze
[ar.parol@doctoral.uj.edu.pl], Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej
Cytowanie
APA: Parol, A. (2024). Słupsk jako regionalny ośrodek handlowy – popularność i zasięg przestrzenny na podstawie pomiarów ruchu samochodowego. Przegląd Geograficzny, 96(2), 253-278. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.6
MLA: Parol, Adam R.. "Słupsk jako regionalny ośrodek handlowy – popularność i zasięg przestrzenny na podstawie pomiarów ruchu samochodowego". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, 2024, pp. 253-278. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.6
Chicago: Parol, Adam R.. "Słupsk jako regionalny ośrodek handlowy – popularność i zasięg przestrzenny na podstawie pomiarów ruchu samochodowego". Przegląd Geograficzny 96, no. 2 (2024): 253-278. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.6
Harvard: Parol, A. 2024. "Słupsk jako regionalny ośrodek handlowy – popularność i zasięg przestrzenny na podstawie pomiarów ruchu samochodowego". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, pp. 253-278. https://doi.org/10.7163/PrzG.2024.2.6
Kronika
Przegląd Geograficzny (2024) tom 96, zeszyt 2, s. 279-281 | Pełny tekst
[mar.kow@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Cytowanie
APA: Kowalski, M. (2024). Feliks Szlajfer (1949-2023). Przegląd Geograficzny, 96(2), 279-281. https://doi.org/
MLA: Kowalski, Mariusz. "Feliks Szlajfer (1949-2023)". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, 2024, pp. 279-281. https://doi.org/
Chicago: Kowalski, Mariusz. "Feliks Szlajfer (1949-2023)". Przegląd Geograficzny 96, no. 2 (2024): 279-281. https://doi.org/
Harvard: Kowalski, M. 2024. "Feliks Szlajfer (1949-2023)". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, pp. 279-281. https://doi.org/
Przegląd Geograficzny (2024) tom 96, zeszyt 2, s. 283-286 | Pełny tekst
[maciej.nowak@zut.edu.pl], Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Wydział Ekonomiczny
Cytowanie
APA: Nowak, M. (2024). Sprawozdanie z posiedzenia Zespołu Prawno Urbanistycznego Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. Przegląd Geograficzny, 96(2), 283-286. https://doi.org/
MLA: Nowak, Maciej J.. "Sprawozdanie z posiedzenia Zespołu Prawno Urbanistycznego Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, 2024, pp. 283-286. https://doi.org/
Chicago: Nowak, Maciej J.. "Sprawozdanie z posiedzenia Zespołu Prawno Urbanistycznego Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN". Przegląd Geograficzny 96, no. 2 (2024): 283-286. https://doi.org/
Harvard: Nowak, M. 2024. "Sprawozdanie z posiedzenia Zespołu Prawno Urbanistycznego Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, pp. 283-286. https://doi.org/
Recenzje
M.R. Dileep, Ajesh Kurien – Air Transport and Tourism. Interrelationship, Operations and Strategies
Przegląd Geograficzny (2024) tom 96, zeszyt 2, s. 287-290 | Pełny tekst
[z.taylor@twarda.pan.pl], Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN
Cytowanie
APA: Taylor, Z. (2024). M.R. Dileep, Ajesh Kurien – Air Transport and Tourism. Interrelationship, Operations and Strategies. Przegląd Geograficzny, 96(2), 287-290. https://doi.org/
MLA: Taylor, Zbigniew. "M.R. Dileep, Ajesh Kurien – Air Transport and Tourism. Interrelationship, Operations and Strategies". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, 2024, pp. 287-290. https://doi.org/
Chicago: Taylor, Zbigniew. "M.R. Dileep, Ajesh Kurien – Air Transport and Tourism. Interrelationship, Operations and Strategies". Przegląd Geograficzny 96, no. 2 (2024): 287-290. https://doi.org/
Harvard: Taylor, Z. 2024. "M.R. Dileep, Ajesh Kurien – Air Transport and Tourism. Interrelationship, Operations and Strategies". Przegląd Geograficzny, vol. 96, no. 2, pp. 287-290. https://doi.org/